Dil ve İletişim Bozuklukları

İletişim bozuklukları genel olarak dilde, konuşmada ve iletişimle ilgili becerilerde görülen bozukluklara işaret eder. Dil, iletişim ve konuşma bozuklukları çocuğun günlük yaşamında, sosyal ilişkilerinde ve akademik becerilerinde işlevselliğini kısıtlar.

Okul çağı çocuklarının %5’inde çeşitli dil ve konuşma bozukluklarına rastlanmaktadır. Dil bozuklukları erkek çocuklarda, psikiyatrik bozukluğu olanlarda, zihinsel gelişimde gerilik bulunan çocuklarda ve işitme kaybı olanlarda daha sıktır. Nörolojik bozukluklar, bilişsel gelişim geriliği ve otizm spektrum bozukluğu, gibi nörogelişimsel bozukluklar, işitme kayıpları, fetal alkol sendromu gibi birçok durum dil ve konuşma bozukluklarına neden olabilir. Dil gelişimi ile birlikte dilin etkili kullanımı için çeşitli zihinsel ve sosyal becerilerin kazanılması da iletişim için önemlidir. Dilin içeriğinin ve anlamının üretilmesi için hafıza ve düşünme gibi bilişsel süreçlere gereksinim duyulmaktadır. Ayrıca seslerin uygun şekilde üretilebilmesi ve konuşmanın akıcılığı iletişimin diğer önemli parçalarıdır. Normal konuşma ve dil gelişiminin bilinmesi konuşma ve dil bozukluklarının saptanabilmesi açısından önem taşımaktadır

 Normal Dil Gelişimi

• 6 ay-1 yıl ---------------→ Babıldama basit heceler

• 12-18 ay ---------------→ ilk kelimeler görülür.

• 18-24 ay ---------------→ tek ya da 2 kelimelik cümleler

• 24-36 ay ---------------→2 ya da 3 kelimelik cümleler

• 36-48 ay ---------------→ 4 kelime ya da daha uzun cümleler kurabilme

• 4- 5 yaş ---------------→ Gramer ve içerik olarak tam cümle kullanımı

Dil bozukluğu,  kısıtlı sözcük dağarcığı, kelime bilgisi ve kullanımının yetersizliği, cümle yapılarının kısıtlılığı ve bir olayı anlatırken kelimeleri bir araya getirip uygun cümleleri bağlayarak bir anlatı oluşturamama gibi durumlarla kendini gösteren; dili öğrenme ve kullanmayla ilgili güçlükler olarak tanımlanır. Bu çocukların dil becerileri yaşından beklenenden önemli ölçüde daha düşüktür. Çocuklar dil yetersizliği nedeniyle sosyal, iletişimsel ve akademik olarak işlev kaybı yaşarlar

TANI

Dil bozukluğu tanısı konulabilmesi için dil gelişiminde geriliğin diğer bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkmaması gereklidir. Bu nedenle ayırıcı tanılar titizlikle gözden geçirilmelidir. Dil bozukluğu otizm spektrum bozukluğunda yaygın görülen belirtilerden biridir. Dil gelişiminde gerilik OSB’de klinik başvuru nedenlerinin başında gelir. OSB’de dil bozukluğuna ek olarak sosyal iletişimsel güçlükler ve sınırlı tekrarlayıcı ilgi alanları ve davranışlar gözlenir. Dil gelişiminde gecikme olan çocuklarda otizmin diğer belirtilerinin de sorgulanması ve Otizm tanısı konulan çocukların zaman kaybetmeden tedavi ve eğitim süreçlerine yönlendirilmesi büyük önem taşır. Dil gelişiminde geriliğin yaygın nedenlerinden biri olan işitme kaybının değerlendirilmesi için dil bozukluğu olan çocuklar işitme testleri de uygulanmalıdır. Bilişsel gelişimde gecikme ve nörolojik bulgular değerlendirilmeli ve gerekli hallerde nörolojik muayene için yönlendirme yapılmalıdır. Bazı durumlarda çevresel uyaran eksikliği de dil gelişiminde gerilikle sonuçlanabilir. Seçici konuşmazlıkta çocuklar belirli ortamlarda konuşmazlar ancak ev gibi tanıdık ortamlarda normal konuşmanın varlığı seçici konuşmazlığa işaret eder.

TEDAVİ

Dil bozukluğunun tedavisinde dil ve konuşma terapisi ile birlikte sosyal katılımın artırılması, hayali oyunlar, taklit becerileri gibi yeteneklerin desteklenmesi önemlidir. Kreş ve anaokulu gibi akran ilişkisinin ve çevresel uyaran desteğinin yoğun olduğu ortamlar dil becerisinin gelişimine yardımcı olabilir. Psikiyatrik müdahale dil bozukluğuna eşlik eden dikkat sorunları ve davranış bozuklukları gibi durumlar varlığında gündeme gelmektedir.