Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi, kalın bağırsakta (kolon) ve rektumda şişmiş, tahriş olmuş doku, polip veya kanser gibi bazı durumları teşhis etmek için yapılan tıbbi bir işlemdir. Bu işlemde anüs bölgesinden vücudun içerisine kolonoskopi aleti ile girilir. Esnek ve ışıklı bir tüp olan kolonoskopun ucunda küçük bir video kamera bulunur. Video kamera kolonun görüntülerini dışarıda bulunan monitöre aktarır. Aktarılan görüntüler aracılığıyla anormal doku tipleri tespit edilebilir. Doktorun gerekli görmesi durumunda kolonoskopi sırasında tespit edilen polip gibi anormal doku türleri skoptan çıkarılabilir. Bununla birlikte doku örnekleri (biyopsi) de alınabilir.

Kolonoskopi Neden Yapılır?

Kolonoskopi, kolon ve rektum kanseri (kolorektal kanser) gibi hastalıkları erken teşhis etmek için etkili bir tarama aracıdır. Bu tür kanserler genellikle polip adı verilen anormal büyümelerden gelişir ve çoğunlukla vücutta herhangi bir belirti oluşturmaz. Poliplerin bazıları iyi huylu olsa da bazı polip çeşitleri kansere dönüşebilir.

Kolonoskopi işleminde gastroenterolog polipleri ve diğer anormallikleri tespit eder. Ardından tespit edilen polipler vücuttan çıkarılır. Polipler vücuttan çıkarıldıktan sonra biyopsi (doku örnekleri) de alınabilir. Ayrıca kolonoskopi karın ağrısı, kramp, kronik ishal, kabızlık, inkontinans, dışkıda kan, açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtileri olan hastaların değerlendirilmesinde de kullanılabilir. Kolonoskopi ile iltihaplı bağırsak hastalığı (crohn hastalığı ve ülseratif kolit), ülser, delinme, divertikülit ve bağırsak iskemisi ve iskemik kolit gibi hastalıklar teşhis edilebilir.

Kolonoskopi, kolon (kalın bağırsak) ve rektumun iç yüzeyindeki değişiklikleri (şişmiş, tahriş olmuş dokular, polip veya kanser gibi) tespit etmek için kullanılan bir tıbbi muayenedir. Kolonoskopi işleminin kullanılma nedenlerinden bazıları şu şekildedir:

• Bağırsaklarda Oluşan Belirtileri Araştırmak: Kolonoskopi karın ağrısı, rektal kanama, kronik ishal ve diğer bazı bağırsak problemlerinin altında yatan faktörlerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.

• Kolon Kanseri Taraması Yapmak: Kolonoskopi, kolon kanseri taramasında kullanılan yöntemlerden biridir. Kolonoskopi işlemi kolon kanserinin teşhis edilmesine katkı sağlayabilir.

• Polipleri Tespit Etmek: Daha önce polip teşhis edilen bireylerde doktor tarafından takip amaçlı bir kolonoskopi önerilebilir.

• Bazı Sağlık Sorunlarını Tedavi Etmek: Kolonoskopi işlemi bazı durumlarda tedavi amaçlı yapılabilir. Örneğin kolona bir stent yerleştirmek veya kolonda bulunan yabancı bir cismi çıkarmak için kolonoskopi kullanılabilir.

Kolonoskopi Hangi Hastalıkların Teşhisinde Kullanılır?

Kolonoskopi, kolon ve rektum sağlığı için önemli bir işlemdir. Bu işlem kolon kanserinin erken teşhisinde ve tedavisinde oldukça etkilidir. Ayrıca kolon kanserinin tedavisine ve önlenmesine de yardımcı olabilir. Teşhis için kolonoskopi uygulamasının yapıldığı hastalıklardan bazıları şu şekildedir:

• Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik kolit,
• Bağırsak iskemisi,
• Divertikülit,
• Ülserler,
• Kalın bağırsak tıkanıklıkları,
• Kolorektal polipler,
• Kolorektal kanser.

Bununla birlikte vücutta ortaya çıkan bazı belirtiler kolonoskopi uygulanmasını gerektirebilir. Bu belirtilerden bazıları şu şekildedir:

• Açıklanamayan rektal kanama veya akıntı,
• Bağırsak alışkanlıklarında ishal, kabızlık veya idrar kaçırma gibi değişiklikler,
• Uzun süren karın ağrısı,
• Çocuklarda ani kilo kaybı veya kilo alımının olmaması.

Kolonoskopi Öncesi Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Kolonoskopi öncesi işlemin doğru bir şekilde uygulanabilmesi için bazı faktörlere dikkat etmek gerekir. Kolonoskopi yapılacak hastaların işlemden önce bağırsaklarını tamamen boşaltmaları gerekir. Bağırsakların uygun şekilde boşaltılması için doktor tarafından laksatif (müshil) içeren bir sıvı içilmesi veya lavman yapılması önerilebilir. Ayrıca işlemden önceki gün ve işlem günü sadece belirli sıvıların tüketilmesi istenebilir. Kolonoskopi öncesinde yapılması gereken uygulamalardan bazıları şu şekildedir:

• Diyet Değişikliği: Doktor tarafından kolonoskopi öncesi beslenme değişikliklerinin yapılması önerilebilir. Bu değişiklikler kapsamında bireyin işlemden bir hafta önce bağırsakta kanama veya iltihaplanmaya neden olabilecek aspirin, ibuprofen, demir, balık yağı gibi ilaçları kesmesi gerekir. Ayrıca bağırsakta kalıntı bırakabilecek lifli gıdalar, tohumlar, kuruyemişler, mısır, salata gibi yiyeceklerin de tüketilmemesi önerilir. Hastanın işlemden bir gün önce sadece sıvı bir diyet uygulaması gerekir. Bu diyet su, çay, kahve, meyve suyu, sulu çorba, jöle gibi sıvılardan oluşur. Süt ve alkol gibi sıvılar ise işlemden önce kaçınılması gereken besinlerdendir. Kolonoskopi öncesi diyet değişiklikleri işlemin daha etkili olmasına katkı sağlayabilir.

• Müshil İlaçları: Hastanın işlemden bir gün önce doktorunun reçete ettiği müshil ilaçlarını alması gerekir. Bu ilaçlar bağırsakların tamamen boşalmasını sağlar. Müshil ilaçları tablet, toz veya sıvı formunda olabilir. Hastanın bu ilaçları belirli saatlerde ve belirli miktarlarda alması gerekir. Bununla birlikte ilaç alırken bol miktarda sıvı tüketmesi de önemlidir. Müshil ilaçlar hastanın sık sık tuvalete gitmesine ve ishal olmasına neden olabilir. Bu nedenle hastanın bu süreçte evde kalması ve rahat kıyafetler giymesi tavsiye edilir.

• İşlem Öncesi Talimatlar: Hastanın işlemden önce doktorunun verdiği talimatları dikkatlice takip etmesi gerekir. Bu talimatlar hastanın ne zaman aç kalması, ne zaman son sıvıyı alması, ne zaman hastaneye gelmesi gibi konuları içerir. Ayrıca, hastanın işlem öncesi ve sonrası için bir refakatçi bulundurması da gerekir.

Kolonoskopi öncesi uygulanan süreç, hastanın işleme hazır olmasında oldukça önemlidir. Bu hazırlık hastanın konforu, güvenliği ve işlemin kalitesi için etkilidir. Bu nedenle hastanın doktorunun önerilerine uyması ve herhangi bir sorun yaşaması durumunda doktoruna bildirmesi gerekir.

Kolonoskopi Kaç Dakika Sürer?

Kolonoskopi işleminin süresi bireysel özelliklere göre farklılık gösterebilir. Bununla birlikte kolonoskopi çoğunlukla 30 ilâ 60 dakika arasında süren bir işlemdir. İşlem sonrası bireyde ağrı veya rahatsızlık hissi ortaya çıkabilir. Kolonoskopi yapıldıktan sonra anestezinin etkisi geçinceye kadar birey dinlenme odasında gözlem altında tutulabilir.

Kolonoskopi Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi işlemi bir doktor tarafından yapılır ve yaklaşık 30-60 dakika kadar sürer. Kendinizi rahat ve uykulu hissetmenizi sağlamak için damarınıza ilaçlar verilecektir. Muayene masasında sol tarafınıza yatmanız istenecektir. Kolonoskopi sırasında doktor, kolonun iç yüzeyinin görüntüsünü ileten, yaklaşık 1/2 inç çapında uzun, esnek, boru şeklinde bir alet olan kolonoskop kullanır, böylece doktor herhangi bir anormallik olup olmadığını inceleyebilir. Kolonoskop rektumdan sokulur ve kalın bağırsağın diğer ucuna ilerletilir.

Kolonoskopi yapılışı sırasında bazı prosedürlerin uygulanması gerekebilir. Kolonoskopi işlemi uygulanmadan sakinleştirici, anestezi veya ağrı kesici ilaçlar uygulanabilir.  Bu uygulama işlem sırasında yapılan uygulamaların farkında olmamak veya acı hissetmemek için etkili olabilir.

İşlem sırasında, doktor kolonoskopu anüsten rektum ve kolona yerleştirir. Kolonoskop kamerası doktorun kolon ve rektumun iç yüzeyini incelenmesine olanak tanıyan bir video görüntüsünü monitöre gönderir. İşlem sırasında doktor tespit edilen polipleri çıkarabilir ve test için laboratuvara gönderebilir.

Kolonoskopi Riskleri Nelerdir?

Kolonoskopi işlemi sırasında hastaya rahatlaması için sedatif (sakinleştirici) veya anestezi (uyutma) verilir. Daha sonra doktor kolonoskopu anüsten içeri iterek kolonun iç yüzeyini inceler.

Kolonoskopi işleminden sonra hastanın bir süre dinlenmesi ve işlemden önce verilen sedatif veya anestezinin etkisi geçene kadar araç kullanmaması gerekir.

Kolonoskopi, bağırsakların tamamen boş ve temiz olmasını gerektiren bir işlemdir. Bu nedenle, hastanın işlemden bir gün önce bağırsaklarını boşaltması için özel bir hazırlık yapması gerekir. Bu hazırlık hastanın diyetini, ilaçlarını ve sıvı alımını değiştirmesini içerir. Hazırlık süreci, işlemin başarılı ve güvenli olması için önemlidir.

Kolonoskopi işlemi genellikle güvenli ve yan etkisi bulunmayan bir işlemdir. Ancak nadiren de olsa bazı riskler olabilir. Bunlar arasında kolonoskopun kolon duvarını delmesi (perforasyon), kanama, enfeksiyon, sedatif veya anestezinin yan etkileri, alerjik reaksiyonlar ve bağırsakta gaz birikmesi gibi faktörler yer alabilir. Bu risklerin oluşma olasılığı işlem sırasında polip çıkarılması veya biyopsi gibi ek işlemler yapılmasına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle hastaların işlem öncesi ve sonrası doktorlarına herhangi bir soruları, endişeleri veya var olan belirtileri varsa bildirmeleri önemlidir. 

Kolonoskopi, kolon ve rektum sağlığı için önemli bir tarama, tanı ve tedavi yöntemidir. Kolonoskopi ile kolorektal kanser gibi ciddi hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi mümkün olabilir. Bu nedenle doktorunuzun önerdiği sıklıkta kolonoskopi yaptırmanız sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir.