Kızamık (SSPE Hastalığı) Nasıl Bulaşır?

Kızamık (Sspe Hastalığı) Nasıl Bulaşır?

Kızamık oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. En sık görülen belirtisi kırmızı, kabarık döküntülerdir. Hastalık genellikle çocuklarda görülse de yetişkinler de enfekte olabilir. Kızamık bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Kızamık Ve Sspe Hastalığı Nedir?

Kızamık yüksek derecede bulaşıcı ve en çok çocukları etkileyen viral bir hastalıktır. Kızamık virüsünün nadir ancak ciddi bir komplikasyonu olan SSPE hastalığı merkezi sinir sisteminde ilerleyici ve ölümcüldür. Genellikle kızamık enfeksiyonundan yıllar sonra ortaya çıkar ve nörolojik bozukluklara, zihinsel geriliğe ve motor fonksiyon kaybına yol açar.

Kızamık hastalığı havadan damlacık yoluyla yayılır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında virüs havada asılı kalır ve saatlerce bulaşıcı olabilir. Bu damlacıklar solunduğunda ya da virüs bulaşmış yüzeylere dokunduktan sonra ağız, burun veya gözlere temas edildiğinde hastalığa neden olabilir. Aynı zamanda enfekte kişilerin semptomlar başlamadan dört gün önce ve döküntüler başladıktan dört gün sonrasına kadar bulaşıcı olduğunu bilmek önemlidir.

Kızamığın Belirtileri Nelerdir?

Kızamık belirtileri virüsün vücuda girmesinden ve bağışıklık sistemine saldırmasından kaynaklanır. Enfeksiyondan 10-12 gün sonra ortaya çıkar. Kızamık hastalığı belirtileri şunlardır:

• Yüksek Ateş: Çoğu hastada 38°C üzerinde seyreden yüksek ateş kızamığın ilk belirtilerinden biridir.
• Öksürük ve Burun Akıntısı: Soğuk algınlığına benzer şekilde öksürük ve burun akıntısı görülür.
• Kırmızı, Sulanan Gözler: Gözlerde kızarıklık ve sulanma olur. Bu durum konjonktivit olarak adlandırılır.
• Koplik Lekeleri: Ağız içinde yanakların iç kısmında beyazımsı lekeler oluşur.
• Döküntüler: Yüzde başlayan ve zamanla vücuda yayılan kırmızı döküntüler ortaya çıkar. Bu döküntüler genellikle 3-5 gün sürer ve ateşin yükselmesinden birkaç gün sonra ortaya çıkar.
• Halsizlik ve İştahsızlık: Genel bir halsizlik, yorgunluk ve iştahsızlık durumu gözlemlenir.
• Zatürre: İlerleyen durumlarda akciğer enfeksiyonu gelişebilir.

Sspe Belirtileri Nelerdir?

SSPE hastalığı belirtileri kızamık enfeksiyonundan yıllar sonra ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında davranış değişiklikleri, öğrenme güçlükleri, kas spazmları, nöbetler ve motor becerilerde bozulma yer alır. Bu tür semptomlar gözlemlendiğinde vakit kaybetmeden bir nöroloğa başvurulmalıdır. Erken teşhis ve müdahale hastalığın ilerleyişini yavaşlatmada kritik rol oynar ve hastanın yaşam kalitesini artırabilir.

Kızamık Başka Hastalıklara Neden Olabilir Mi?

Kızamık vücuda yayılan ve bağışıklık sistemini zayıflatan bir virüsle ortaya çıkar. Bu zayıflama diğer enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmasızlığı artırır. Kızamık virüsünün neden olduğu hastalıklar bağışıklık sisteminin zayıflaması ve vücutta yaygın bir enfeksiyona yol açması nedeniyle gelişir. Bu yüzden kızamık aşısı ile korunmak çok önemlidir. Kızamığın neden olabileceği bazı hastalıklar şunlardır:

• Zatürre: Kızamık virüsü solunum yollarını etkileyerek zatürreye yol açabilir. Özellikle küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler risk altındadır.
• Orta Kulak Enfeksiyonu: Kızamık geçiren çocuklarda sıkça görülür. Orta kulakta biriken sıvı ve bakteriler enfeksiyona neden olabilir.
• Ensefalit: Kızamık virüsü beyne ulaşarak iltihaplanmaya yol açabilir. Bu durum nadir olsa da ciddi ve ölümcül olabilir.
• Subakut Sklerozan Panensefalit (SSPE): Kızamıktan yıllar sonra ortaya çıkabilen ve beyin fonksiyonlarını bozan nadir bir hastalıktır. Kızamık virüsünün uzun süre beyinde kalması sonucu gelişir.

Kızamığın Tedavisi Nasıldır?

Kızamığın kesin teşhisi için kan testi, idrar testi veya boğaz kültürü kullanılarak kızamık virüsüne karşı antikorların varlığı doğrulanır. Doktor hastanın tıbbi geçmişini ve belirtilerini değerlendirerek tanı koyar. Kızamık tedavisi semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yönelik bir yaklaşımdır. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Ateş ve Ağrı İçin: Doktor tarafından ateş düşürücüler ve ağrı kesiciler reçete edilir. Bu ilaçlar hastanın ateşini kontrol altına almak ve rahatlamasını sağlamak için kullanılır.
• Vitamin A Takviyesi: Özellikle çocuklar için doktor tarafından kızamık enfeksiyonunun şiddetini azaltmak amacıyla A vitamini takviyesini önerilebilir.
• Sıvı ve Dinlenme: Bol sıvı tüketimi vücudun hidrasyon seviyesini korur ve iyileşme sürecini hızlandırır. Yeterli dinlenme de vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur.
• Antibiyotikler: Kızamık virüsüne doğrudan etkili bir antiviral ilaç yoktur. Fakat ikincil bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin, zatürre veya orta kulak enfeksiyonu) gelişirse antibiyotikler kullanılabilir.
• İzolasyon: Enfekte kişilerin izolasyonu kızamığın yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir. Kızamık çok bulaşıcı olduğundan hastaların okula veya işe gitmemesi ve kalabalık ortamlardan uzak durması önemlidir. 

Subakut Sklerozan Panensefalit (SSPE) nadir ve ilerleyici bir nörolojik hastalıktır ve kesin bir tedavisi yoktur. Bazı tedavi yaklaşımları hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Antiviral ilaçlar ve bağışıklık sistemi düzenleyicileri gibi bazı tedavilerin başarı oranları sınırlıdır.

Kızamıktan Korunma Nasıl Olur?

Kızamıktan korunmanın en etkili yolu aşılama ile sağlanır. Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (KKK) aşısı çocuklara 1 yaşındayken ve 4-6 yaş arasında iki doz halinde uygulanır. Bu aşı bağışıklık sistemini güçlendirerek kızamık virüsüne karşı koruma sağlar. Aşılanmamış veya bağışıklığı olmayan yetişkinler de kızamık aşısı yaptırmalıdır. KKK aşısı oldukça etkilidir ve uzun süreli koruma sağlar. Yan etkiler nadirdir ve genellikle hafif geçer. KKK aşısı olan kişilerde kızamık hastalığına yakalanma riski oldukça düşüktür. Aşı yüksek düzeyde koruma sağlasa da %100 etkili olmadığı için nadiren aşılanmış kişilerde kızamık görülebilir. Aşılanmış kişilerdeki enfeksiyonlar çoğu zaman daha az ciddidir ve komplikasyonsuz geçer. Aşılama yalnızca bireyleri değil, toplumu da korur. Toplumsal bağışıklık oranlarının yüksek tutulması, kızamık salgınlarını önlemekte kritik rol oynar. Yüksek aşılama oranları sayesinde virüsün yayılması zorlaşır ve toplumdaki en savunmasız bireyler korunur. Seyahat eden kişiler de özellikle kızamığın yaygın olduğu bölgelere gitmeden önce aşı durumlarını kontrol etmelidir. Uluslararası seyahatlerde aşılı olmak hem bireysel koruma sağlar hem de hastalığın farklı bölgelere yayılmasını engeller. Kızamık geçirmek de kişinin bu hastalığa karşı bağışıklık kazanmasına yol açar. Kızamık virüsü ile enfekte olduktan sonra vücut bu virüse karşı güçlü bir bağışıklık yanıtı geliştirir. Bu bağışıklık yanıtı kişinin yeniden kızamık virüsüne maruz kalması durumunda koruma sağlar. Fakat kızamık aşısı ile kazanılan bağışıklık da aynı şekilde etkilidir ve hastalığın komplikasyonlarına ve SSPE riskine maruz kalmadan koruma sağlar. Bu nedenle aşılama yolu ile bağışıklık kazanmak tercih edilen yöntemdir.

Hijyen kurallarına uymak da kızamıktan korunmada önemlidir. Elleri düzenli olarak yıkamak, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnu kapatmak gibi basit hijyen önlemleri virüsün yayılma riskini azaltır. Enfekte kişilerle temastan kaçınmak da korunma stratejileri arasında yer alır. Kızamık bulaşma yolları arasında en sık nedenlerden biri olan kalabalık ortamlardan uzak kalınması; gerektiğinde okula, işe veya kalabalık ortamlara gidilmemesi hastalığın yayılmasında koruyucudur.

Doktora Başvurulması Gereken Durumlar Nelerdir?

Kızamık belirtileri gözlendiğinde, özellikle de yüksek ateş, kalıcı öksürük, kırmızı gözler ve cilt döküntüleri varsa derhal doktora başvurulmalıdır. Aynı zamanda hastalık ilerledikçe nefes almada zorluk, göğüs ağrısı, aşırı halsizlik veya kafa karışıklığı gibi ciddi semptomlar ortaya çıkarsa tıbbi yardım alınmalıdır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, hamileler ve bebekler de kızamık belirtileri gösterdiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır. SSPE hastalığının belirtileri ortaya çıktığında da hemen doktora başvurmak hayati önem taşır. Doktora başvurulması gereken belirtiler arasında davranış değişiklikleri, öğrenme güçlükleri, kas spazmları, nöbetler ve motor becerilerde bozulma yer alır. Zamanında tıbbi müdahale komplikasyonları önlemek ve hastalığın yayılmasını engellemek açısından kritik öneme sahiptir.

Kaynaklar

1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/measles#:~:text=Measles%20is%20a%20highly%20contagious%20disease%20caused%20by%20a%20virus,is%20most%20common%20in%20children.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8584-measles
3. https://www.healthdirect.gov.au/measles
4. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/measles
5. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/measles/symptoms-causes/syc-20374857