Yumurtalık Kistleri

Yumurtalık kistleri nedir?

Yumurtalık kistleri, kadın üreme sisteminde yer alan yumurtalıklarda gelişen, içi sıvı dolu keseciklerdir. Çoğu zaman iyi huylu olan bu oluşumlar, genellikle belirti vermeden kendiliğinden kaybolabilir. Kistler, yumurtalıklarda doğal süreçler sırasında oluşabilir ve özellikle üreme çağındaki kadınlarda sık görülür. En yaygın tipi fonksiyonel kistlerdir ve yumurtlama döngüsünün bir parçası olarak ortaya çıkar. Ancak bazı kistler kalıcı hale gelebilir, büyüyebilir veya çevre dokulara baskı yaparak şikâyetlere yol açabilir. Nadir de olsa bazı kistler kötü huylu olabilir ve bu nedenle düzenli jinekolojik takip önem taşır.

Yumurtalık kistlerinin nedenleri nelerdir?

Yumurtalık kistlerinin oluşumunda hormonal dengesizlikler temel rol oynar. Özellikle adet döngüsünü düzenleyen hormonlarda sapma olduğunda yumurtalıkta gelişen folikül ya çatlamaz ya da çatladıktan sonra sıvı emilmez ve bu durum kist oluşumuna zemin hazırlar. Polikistik over sendromu gibi hormonal bozukluklar, çok sayıda küçük kistin kronik şekilde yumurtalıklarda bulunmasına yol açabilir. Endometriozis hastalığında rahim iç dokusunun yumurtalıkta yerleşmesiyle endometrioma adı verilen kistler gelişebilir. Bazı kistler ise dermoid kist veya kistadenom gibi yapısal özellikler taşır ve farklı hücre tiplerinden oluşurlar. Yumurtalık kistleri ayrıca geçirilmiş enfeksiyonlar, pelvik inflamatuar hastalıklar veya doğurganlık tedavileri sırasında da ortaya çıkabilir.

Yumurtalık kistleri nasıl teşhis edilir?

Yumurtalık kistlerinin tanısı genellikle jinekolojik değerlendirme sırasında yapılan pelvik ultrasonografi ile konur. Transvajinal ultrason, yumurtalıkların yapısını ve kistin boyutunu, içeriğini, duvar yapısını ve kanlanmasını detaylı şekilde göstererek kistin türü hakkında bilgi verir. Gereken durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi ileri görüntüleme yöntemleri ile ayırıcı tanı yapılabilir. Kan testleri, özellikle CA-125 gibi tümör belirteçleri, kistin kötü huylu olma riskini değerlendirmek amacıyla kullanılabilir. Ancak bu testler tek başına tanı koydurucu değildir ve ultrason bulguları ile birlikte yorumlanmalıdır. Bazı kistler takip gerektirirken, bazıları için cerrahi değerlendirme gerekebilir. Karın ağrısı, adet düzensizliği, ilişki sırasında ağrı veya kistin rüptürüne bağlı ani şikâyetler gibi semptomlar varsa tanı ve tedavi süreci daha özenli planlanmalıdır.

Sonuç

Yumurtalık kistleri, çoğunlukla iyi huylu olan ve kadınların büyük bir kısmında yaşamlarının bir döneminde görülebilen yapılardır. Hormonal, yapısal veya hastalığa bağlı nedenlerle gelişebilir. Tanısı ultrasonografi başta olmak üzere çeşitli yöntemlerle konur ve kistin tipi ile hastanın klinik durumuna göre izlem ya da tedavi planı yapılır. Düzenli jinekolojik kontroller, olası komplikasyonların önlenmesinde önemli rol oynar.