Varis hastalığı

Varis Nedir?

Varis, toplardamarların genişlemesi, uzaması ve kıvrımlı bir hal almasıyla ortaya çıkan damar hastalığıdır. En sık alt ekstremitelerde, özellikle bacaklarda görülür. Bu durum, damarlarda yer alan kapakçıkların işlevini yitirmesi sonucunda kanın yerçekimine karşı yeterince yukarı taşınamamasıyla oluşur. Geriye doğru biriken kan, damarların genişlemesine ve basıncın artmasına neden olur.

Varis, genellikle yüzeyel toplardamarlarda meydana gelir. Estetik görünüm bozukluğunun yanı sıra zamanla fiziksel şikâyetlere de yol açabilir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmekle birlikte, her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık, uzun süre ayakta kalma, hamilelik, aşırı kilo, hareketsiz yaşam tarzı ve hormon değişimleri, varis gelişimini artıran başlıca risk faktörleridir.

Varisler sınıflandırılırken genellikle çaplarına ve bulundukları damar düzeyine göre gruplandırılır. Kılcal damar varisleri (spider veins), retiküler varisler ve büyük yüzeyel varisler bu sınıflandırmanın temelini oluşturur. Her biri farklı klinik tabloya yol açabilir ve tedavi yaklaşımları da bu doğrultuda değişkenlik gösterebilir.

Varis Hangi Belirtilerle Ortaya Çıkar?

Varis hastalığı, başlangıçta yalnızca estetik bir sorun gibi algılansa da zamanla belirgin semptomlarla kendini gösterebilir. En sık karşılaşılan belirtiler arasında bacaklarda ağırlık hissi, yorgunluk, dolgunluk ve huzursuzluk yer alır. Bu şikâyetler özellikle günün ilerleyen saatlerinde ve uzun süre ayakta kalındığında artış gösterir.

Varisli damarlar gözle görülür hale geldiğinde, cilt yüzeyinde mavi veya mor renkte kabarık damar yapıları fark edilir. Bu damarlar zamanla daha da belirginleşebilir ve ağrılı hale gelebilir. Gece krampları, ayak bileklerinde şişlik ve kaşıntı gibi belirtiler de sık görülür. Bazı vakalarda ciltte renk değişiklikleri ve kuruluk meydana gelir.

İleri evre varis hastalığında, ciltte incelme ve iyileşmeyen yaralar (venöz ülser) oluşabilir. Bu durum, kronik venöz yetmezlik olarak adlandırılır ve uzun süreli tedavi ve takip gerektirir. Nadiren de olsa yüzeyel damar iltihabı (tromboflebit) veya toplardamarlarda pıhtı oluşumu (derin ven trombozu) gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

Varis belirtileri genellikle fiziksel aktivite, bacakları yukarı kaldırma ve uygun kompresyon çorapları kullanımıyla hafifletilebilir. Ancak sürekli artan şikâyetler ya da komplikasyon gelişimi söz konusuysa mutlaka hekim değerlendirmesi gereklidir. Günümüzde ultrasonografi ile yapılan doppler incelemeleri sayesinde damar yapıları ayrıntılı şekilde değerlendirilebilir ve en uygun tedavi planı oluşturulabilir.

Sonuç

Varis hastalığı, yaşam kalitesini etkileyebilen ve ilerlediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen yaygın bir damar rahatsızlığıdır. Erken evrede alınacak önlemler ve uygun yaşam tarzı değişiklikleri ile şikâyetlerin kontrol altına alınması mümkündür. Belirti gösteren bireylerin zaman kaybetmeden uzman hekimlere başvurması, doğru tanı ve etkin tedavi için kritik öneme sahiptir. Rutin kontroller ve kişiye özel planlanmış yaklaşımlar sayesinde varis hastalığında başarılı sonuçlar elde edilebilir.