Ülseratif Kolit

Ülseratif kolit nedir?

Ülseratif kolit, kalın bağırsağın (kolon) ve rektumun iç yüzeyinde iltihaplanma ve ülser adı verilen yaraların oluşması ile karakterize kronik bir bağırsak hastalığıdır. İnflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD) grubunda yer alan ülseratif kolit, genellikle bağışıklık sisteminin anormal bir yanıt vermesi sonucu bağırsak mukozasına zarar vermesiyle gelişir. Hastalık ataklar ve remisyon dönemleri şeklinde seyreder; belirtiler bir dönem şiddetlenirken bazı dönemlerde hafifleyebilir ya da tamamen kaybolabilir. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi bozuklukları, stres, beslenme alışkanlıkları ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir.

Ülseratif kolitin belirtileri nelerdir?

Ülseratif kolit, bağırsak iltihabına bağlı olarak sindirim sistemi şikâyetleriyle kendini gösterir. En sık görülen belirtiler arasında kanlı veya mukuslu ishal, karın ağrısı, gaz ve şişkinlik bulunur. Acil dışkılama ihtiyacı, rektal kanama, yorgunluk, iştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı da sık karşılaşılan semptomlardır. Bazı hastalarda hafif belirtiler görülürken, ağır ataklarda günde 10’dan fazla kanlı dışkılama ve şiddetli karın ağrısı yaşanabilir. Uzun süren hastalık atakları kansızlık (anemi), vücutta su-tuz kaybı ve elektrolit dengesizliğine yol açabilir. Bağırsak dışı belirtiler arasında eklem ağrısı, cilt döküntüleri, göz iltihapları ve karaciğer problemleri yer alabilir. Bu semptomlar hastalığın yaygınlığı ve şiddetine göre farklılık gösterebilir.

Ülseratif kolitte tanı süreci nasıldır?

Ülseratif kolit tanısı, hastanın şikâyetlerinin detaylı değerlendirilmesi, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin bir arada kullanılmasıyla konur. Öncelikle kan testleri ile inflamasyon belirteçleri (CRP, sedimantasyon) ve kansızlık durumu incelenir. Dışkı testleriyle enfeksiyon veya parazit kaynaklı nedenler dışlanır. Kesin tanı için kolonoskopi en önemli yöntemdir. Kolonoskopi sırasında bağırsak mukozası doğrudan incelenir, iltihaplanmanın yaygınlığı ve şiddeti değerlendirilir ve biyopsi alınarak histopatolojik inceleme yapılır. Gerekli durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi ileri görüntüleme teknikleri de kullanılabilir. Tanı sürecinin doğru ve hızlı şekilde yürütülmesi, hastalığın yönetimi açısından büyük önem taşır.

Sonuç

Ülseratif kolit, doğru tedavi ve düzenli takip ile kontrol altına alınabilen kronik bir bağırsak hastalığıdır. Kanlı ishal, karın ağrısı veya sık tuvalete çıkma gibi belirtiler yaşayan bireylerin, erken tanı ve etkin tedavi için gastroenteroloji uzmanına başvurması gerekir. Erken tanı, komplikasyonların önlenmesinde ve yaşam kalitesinin korunmasında kritik rol oynar.