Sepsis

Sepsis Nedir?

Sepsis, vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği kontrolsüz ve aşırı yanıt sonucunda, kendi dokularına ve organlarına zarar verdiği, yaşamı tehdit eden sistemik bir durumdur. Enfeksiyon etkenine karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepki normalde koruyucudur; ancak sepsiste bu yanıt kontrolden çıkar ve yaygın inflamasyon, damar geçirgenliğinde artış, pıhtılaşma bozuklukları ve doku perfüzyonunda azalma ile çoklu organ yetmezliğine kadar ilerleyen ciddi bir tablo gelişir. Dünya genelinde hastane yatışlarında önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Erken tanı konulmadığında veya tedaviye geç kalındığında ölüm oranı oldukça yüksektir. Sepsis, hem bağışıklık sistemi zayıf bireylerde hem de sağlıklı bireylerde görülebilir ve genellikle hızla ilerleyen bir klinik seyir gösterir. Bu nedenle acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur ve yoğun bakım izlemine ihtiyaç duyabilir.

Sepsise Neden Olan Faktörler

Sepsisin gelişiminde en sık neden, bakteriyel enfeksiyonlardır. Bununla birlikte virüsler, mantarlar ve parazitler de bu tabloya neden olabilir. Enfeksiyon çoğunlukla akciğer, idrar yolları, karın içi organlar, cilt veya kateter giriş yerlerinden kaynaklanır. Özellikle zatürre, idrar yolu enfeksiyonları, karın içi apseler ve menenjit gibi enfeksiyonlar sepsisin başlıca nedenleri arasında yer alır. Bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde, diyabet hastalarında, ileri yaşta olanlarda, kanser tedavisi görenlerde, organ nakli sonrası immünosupresyon uygulanan kişilerde ve uzun süre hastanede yatanlarda sepsis riski belirgin şekilde artar. Ayrıca büyük cerrahiler, ciddi travmalar, yanıklar ve kontrolsüz kronik hastalıklar da bağışıklık sisteminin dengesini bozarak sepsis gelişimini kolaylaştırabilir. Yoğun bakım ünitelerinde kullanılan invaziv araçlar, özellikle damar içi kateterler ve solunum destek cihazları da enfeksiyon kaynağı olarak sepsis açısından önemli bir risk faktörüdür.

Sepsisin Belirtileri Nelerdir?

Sepsis, çok çeşitli ve hızla değişen klinik belirtilerle kendini gösterebilir. En yaygın belirtiler arasında yüksek ateş, titreme, nefes darlığı, hızlı kalp atışı ve bilinç değişiklikleri yer alır. Ancak bazı vakalarda özellikle yaşlı ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde ateş yerine düşük vücut ısısı görülebilir. Hastalarda genel durumda hızlı kötüleşme, halsizlik, tansiyon düşüklüğü, idrar miktarında azalma ve ciltte solukluk gibi bulgular ortaya çıkabilir. Enfeksiyon kaynağına göre karın ağrısı, baş ağrısı, öksürük, idrar yaparken yanma gibi bölgesel belirtiler de eşlik edebilir. Sepsisin ilerlemesi durumunda vücut sistemleri birbiri ardına etkilenerek çoklu organ yetmezliği tablosu gelişebilir. Bu aşamada karaciğer fonksiyonları, böbrek işlevleri, solunum sistemi ve dolaşım sistemi ciddi derecede bozulur. Septik şok gelişmesi durumunda ise hastanın kan basıncı ilaçlara rağmen düşük kalır ve hayati organlara yeterli oksijen gitmez. Bu süreçte hızla yoğun bakım tedavisi gereklidir. Erken tanı, uygun antibiyotik tedavisi ve destekleyici bakım ile sepsisin kontrol altına alınması mümkündür; bu nedenle belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden tıbbi yardım alınması hayati öneme sahiptir.