Perkütan Periferik Girişimler

Perkütan periferik girişim nedir?

Perkütan periferik girişim, vücudun kalp dışındaki atardamarlarında meydana gelen darlık veya tıkanıklıkların tanı ve tedavisi amacıyla uygulanan, damar içinden yapılan minimal invaziv bir işlemdir. “Perkütan” ifadesi, deriden girilerek uygulanan yöntemleri tanımlar. Bu girişimler genellikle kasık, el bileği veya diz arkası gibi uygun bir arterden girilerek gerçekleştirilir.

İşlem sırasında daralmış veya tıkanmış olan periferik arterlere balon anjiyoplasti yapılabilir ya da gerekli durumlarda stent yerleştirilerek damar açıklığı sağlanır. Perkütan periferik girişim, açık cerrahiye gerek kalmadan damar hastalıklarının tedavisini mümkün kılar ve çoğu zaman lokal anestezi altında gerçekleştirilir.

Hangi hastalıklarda perkütan periferik girişim tercih edilir?

Perkütan periferik girişim, özellikle periferik arter hastalığı (PAH) bulunan hastalarda tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Bu hastalıkta, başta bacaklar olmak üzere vücudun uç bölgelerine giden atardamarlarda daralma veya tıkanıklık oluşur. Yürümekle gelen bacak ağrısı (intermitan klodikasyon), ayaklarda soğukluk, yara iyileşmesinde gecikme ve istirahatte bile oluşan ağrılar, bu hastalığın belirtileri arasında yer alır.

Bunun dışında, böbrek arter darlığı, karotis arter darlığı (boyun damarları), mezenterik arter hastalığı (bağırsakları besleyen damarlar) gibi durumlarda da perkütan girişimler uygulanabilir. Ayrıca, diyaliz hastalarında tıkanmış fistül veya greftlerin açılması amacıyla da bu yöntem kullanılabilir.

Ameliyata uygun olmayan ya da cerrahiye alternatif, daha az invaziv çözüm aranan hastalarda bu girişimsel yöntemler ön plandadır. Girişimin uygunluğu, damar yapısına ve hastanın genel sağlık durumuna göre hekim tarafından değerlendirilir.

Perkütan periferik girişimlerde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

İşlem öncesi hastanın ayrıntılı değerlendirmesi yapılmalı, eşlik eden hastalıklar, kullanılan ilaçlar ve pıhtılaşma durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Kan sulandırıcı ilaçlar, işlemden önce veya sonra düzenlenebilir. Hasta işlem günü aç olmalı ve gerekli laboratuvar tetkikleri tamamlanmalıdır.

İşlem sonrası, kateterin uygulandığı giriş yeri (genellikle kasık veya kol) kanama, hematom veya enfeksiyon açısından izlenmelidir. İşlem sonrası kısa süreli yatak istirahati gerekebilir ve ilk günlerde ağır kaldırmaktan, uzun süreli ayakta durmaktan kaçınılmalıdır. İşlem bölgesi temiz tutulmalı ve hekimin önerdiği şekilde pansuman yapılmalıdır.

Balon veya stent uygulaması sonrası, kan sulandırıcı tedaviye başlanabilir ve bu tedaviye belirli bir süre devam edilmesi gerekebilir. Damar açıklığını korumak amacıyla yaşam tarzı değişiklikleri (sigara bırakılması, egzersiz, sağlıklı beslenme) büyük önem taşır. Düzenli hekim kontrolleriyle tedavinin etkinliği izlenmeli, tekrar daralma riski açısından hasta bilgilendirilmelidir.

Sonuç

Perkütan periferik girişim, kalp dışındaki damar darlıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan, güvenli ve etkili bir girişimsel yöntemdir. Özellikle periferik arter hastalığı olan bireylerde cerrahiye alternatif olarak damar açıklığını sağlamada önemli rol oynar. Doğru hasta seçimi, işlem öncesi hazırlık ve işlem sonrası takip, başarılı sonuçlar elde edilmesinde temel belirleyicilerdir.