Peptik Ülser

Peptik ülser nedir?

Peptik ülser, mide veya onikiparmak bağırsağının (duodenum) iç yüzeyinde gelişen, asit etkisiyle oluşan doku kaybı ve yaradır. Normalde mide iç yüzeyi, asit ve sindirim enzimlerinden mukus tabakası ile korunur. Ancak bu koruyucu bariyer bozulduğunda, mide asidi mide veya duodenum duvarına zarar vererek ülser gelişimine yol açar. Mide duvarında oluşursa “gastrik ülser”, duodenumda oluşursa “duodenal ülser” olarak adlandırılır.

Peptik ülser, sindirim sisteminin en yaygın hastalıkları arasında yer alır. Uygun şekilde tedavi edilmediğinde kanama, delinme veya mide çıkışında daralma gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Peptik ülserin nedenleri nelerdir?

Peptik ülserin en sık görülen nedeni, Helicobacter pylori adlı bakteridir. Bu bakteri mide mukozasında yerleşerek iltihap oluşturur ve zamanla koruyucu tabakayı zayıflatarak ülser gelişimine zemin hazırlar. Bir diğer yaygın neden ise uzun süreli nonsteroid antiinflamatuar ilaç (NSAİİ) kullanımıdır. Bu ilaçlar, ağrı kesici ve ateş düşürücü etkilerine rağmen mide mukozasını tahriş edebilir.

Stres, alkol tüketimi, sigara kullanımı, aşırı kafein alımı ve düzensiz beslenme alışkanlıkları ülser gelişimini kolaylaştıran faktörler arasında yer alır. Nadiren de olsa Zollinger-Ellison sendromu gibi mide asidi üretimini artıran bazı hastalıklarda da peptik ülser ortaya çıkabilir.

Peptik ülser nasıl teşhis edilir?

Peptik ülserin tanısı, hastanın öyküsü ve klinik belirtileri doğrultusunda yapılan değerlendirme ile başlar. En sık görülen şikâyetler arasında karın üst kısmında yanma veya ağrı, açlıkta artan rahatsızlık, şişkinlik, bulantı ve zaman zaman kusma yer alır. Bazı hastalarda iştah kaybı veya açıklanamayan kilo kaybı da görülebilir.

Tanıyı kesinleştirmek için en yaygın kullanılan yöntem endoskopidir (gastroskopi). Bu işlem sırasında ince, esnek bir kamera ile mide ve duodenum iç yüzeyi doğrudan görüntülenir; ülser varlığı, yeri ve boyutu değerlendirilir. Endoskopi sırasında şüpheli alanlardan biyopsi alınarak Helicobacter pylori varlığı da araştırılabilir.

Helicobacter pylori tanısı için ayrıca üfleme testi (üre nefes testi), dışkıda antijen testi veya kan testleri de kullanılabilir. Kanama şüphesi olan hastalarda tam kan sayımı ve dışkıda gizli kan testi gibi ek laboratuvar tetkikleri de gerekebilir.

Sonuç

Peptik ülser, mide veya duodenum duvarında mide asidine bağlı olarak gelişen, tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilen bir sindirim sistemi hastalığıdır. En sık nedenleri Helicobacter pylori enfeksiyonu ve uzun süreli NSAİİ kullanımıdır. Tanı, klinik belirtiler ve endoskopi ile konur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile peptik ülser kontrol altına alınabilir ve komplikasyonların önüne geçilebilir.