Lyme Hastalığı, Kandidiyaz

Lyme hastalığı ve kandidiyaz nedir?

Lyme hastalığı ve kandidiyaz, farklı nedenlerle ortaya çıkan iki ayrı enfeksiyöz hastalıktır. Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi adlı bakterinin neden olduğu ve çoğunlukla enfekte kene ısırığı ile bulaşan sistemik bir enfeksiyondur. Hastalık, erken dönemde ciltte başlayan belirtilerle kendini gösterse de, tedavi edilmediğinde sinir sistemi, kalp ve eklemler gibi birçok organ sistemini etkileyebilir. Özellikle ormanlık ve kırsal alanlarda yaşayan veya bu bölgelerde zaman geçiren kişilerde risk daha fazladır.

Kandidiyaz ise Candida türü mantarların vücutta aşırı çoğalması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Candida, normalde ciltte, ağız içinde, bağırsaklarda ve genital bölgede bulunan bir mikroorganizmadır. Ancak bağışıklık sisteminin zayıfladığı, antibiyotik kullanımının arttığı veya vücut florasının bozulduğu durumlarda patojen hale gelerek enfeksiyonlara yol açabilir. Kandidiyaz, yüzeyel (örneğin ağız, cilt veya genital bölge) ya da sistemik (kan dolaşımına yayılmış) şekilde görülebilir.

Lyme hastalığı ve kandidiyazın belirtileri nelerdir?

Lyme hastalığında belirtiler genellikle enfekte kene ısırığından birkaç gün veya hafta sonra ortaya çıkar. En erken ve tipik belirti, ısırık yerinde gelişen “eritama migrans” olarak adlandırılan dairesel kızarıklıktır. Bu döküntü hedef tahtası görünümündedir ve genellikle ağrısızdır. İlerleyen dönemlerde ateş, baş ağrısı, kas-eklem ağrıları, yorgunluk ve boyun tutukluğu gibi sistemik semptomlar gelişebilir. Tedavi edilmediğinde sinir sistemi tutulumu, yüz felci, menenjit, kalp ritim bozuklukları ve geç dönemde kronik eklem problemleri görülebilir.

Kandidiyazın belirtileri enfeksiyonun yerleştiği bölgeye göre değişkenlik gösterir. Ağız içinde gelişen kandidiyazda beyaz, silinince kanayan plaklar, yanma ve tat bozukluğu gözlenirken; ciltte kaşıntı, kızarıklık ve nemli döküntüler oluşabilir. Genital bölgede kandidiyaz, kadınlarda yoğun vajinal akıntı, kaşıntı, yanma ve idrar yaparken rahatsızlık hissiyle ortaya çıkar. Erkeklerde ise genital bölgede kızarıklık ve tahriş görülebilir. Bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde mantar enfeksiyonu kana veya iç organlara yayılarak yaşamı tehdit eden sistemik kandidiyaz tablosuna neden olabilir.

Lyme hastalığı ve kandidiyaz nasıl teşhis edilir?

Lyme hastalığı tanısı, klinik bulguların yanı sıra laboratuvar testleriyle doğrulanır. Özellikle tipik döküntü gözlendiğinde tanı büyük ölçüde klinik olarak konulabilir. Daha ileri evrelerde veya döküntü bulunmayan olgularda, Borrelia burgdorferi'ye karşı gelişen antikorların varlığı ELISA testi ile değerlendirilir. Pozitif çıkan testler Western blot yöntemiyle doğrulanır. Gerekli durumlarda lomber ponksiyon, EKG veya eklem sıvısı analizi gibi ileri tanı yöntemlerine başvurulabilir.

Kandidiyaz tanısı genellikle klinik muayene ile konur. Ağız, cilt ya da genital bölgede görülen karakteristik lezyonlar tanıda yol göstericidir. Kesin tanı için ilgili bölgeden alınan örnekler mikroskop altında incelenebilir ve kültürde Candida üremesi gösterilebilir. Sistemik kandidiyaz şüphesi olan hastalarda kan kültürleri, beta-D-glukan testi ve ileri görüntüleme yöntemleri kullanılır. Aynı zamanda hastanın bağışıklık durumu ve eşlik eden hastalıkları da değerlendirmeye dahil edilir.

Sonuç

Lyme hastalığı ve kandidiyaz, farklı etkenlerle gelişen ancak erken tanı ve uygun tedavi ile başarıyla yönetilebilen enfeksiyon hastalıklarıdır. Klinik belirtilerin dikkatle değerlendirilmesi ve gerekli laboratuvar testlerinin yapılması, doğru tanı ve etkin tedavi açısından kritik öneme sahiptir. Her iki hastalıkta da bireysel risk faktörlerinin farkında olunması ve korunma önlemlerinin alınması hastalığın önlenmesinde önemli rol oynar.