Kronik Ürtiker

Kronik ürtiker nedir?

Kronik ürtiker, ciltte aniden ortaya çıkan kaşıntılı, kabarık, kızarık döküntülerin altı haftadan uzun sürdüğü veya tekrar eden ataklar şeklinde görüldüğü bir cilt hastalığıdır. Halk arasında “kurdeşen” olarak da bilinen ürtiker, kronik hale geldiğinde hem fiziksel rahatsızlık hem de yaşam kalitesinde bozulmaya yol açabilir. Döküntüler genellikle deriden kabarık, sınırları belirgin, ortası soluk ve çevresi kızarık plaklar şeklindedir. Lezyonlar çoğunlukla birkaç saat içinde kaybolur; ancak farklı bölgelerde yeniden ortaya çıkarak hastalığın devamlılığını sürdürür. Kronik ürtikerin nedeni çoğu zaman net olarak belirlenemez; bu nedenle birçok vaka "idiyopatik" yani nedeni bilinmeyen olarak tanımlanır. Ancak bağışıklık sistemi bozuklukları, enfeksiyonlar, tiroit hastalıkları ve stres gibi faktörlerle ilişkilendirildiği bilinmektedir.

Kronik ürtiker belirtileri nelerdir?

Kronik ürtikerin temel belirtisi, ciltte tekrarlayan ve yoğun kaşıntıya neden olan kızarık kabarıklıklardır. Bu döküntüler vücudun herhangi bir yerinde gelişebilir ve yer değiştirebilir. Lezyonlar genellikle sabah veya gece saatlerinde belirginleşebilir, birkaç saat içinde iz bırakmadan kaybolur ve farklı alanlarda yeniden çıkabilir. Kaşıntı çoğu zaman rahatsız edici düzeydedir ve hastaların günlük aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Bazı hastalarda derin cilt altı dokularında ödem oluşabilir; bu durum anjiyoödem olarak adlandırılır ve özellikle dudak, göz çevresi, el, ayak veya genital bölgede şişlik şeklinde görülür. Anjiyoödem bazen ağrılı olabilir ve nadiren solunum yollarını etkileyerek ciddi klinik tablolara yol açabilir. Kronik ürtiker psikolojik stres, sıcaklık değişimi, basınç, egzersiz, bazı yiyecekler veya ilaçlarla tetiklenebilir. Şikâyetlerin uzun süre devam etmesi hastalarda yorgunluk, uykusuzluk ve anksiyete gibi ikincil sorunlara da neden olabilir.

Kronik ürtiker nasıl teşhis edilir?

Kronik ürtiker tanısı, hastanın klinik öyküsü ve fizik muayene bulgularına dayanılarak konur. Döküntülerin şekli, süresi, sıklığı ve tetikleyici olabilecek durumlar sorgulanır. Genellikle spesifik bir tanı testi yoktur, bu nedenle ayrıntılı bir değerlendirme önemlidir. İkincil nedenlerin dışlanması amacıyla tam kan sayımı, tiroit fonksiyon testleri, sedimantasyon, C-reaktif protein gibi rutin laboratuvar testleri yapılabilir. Bazı durumlarda otoimmün nedenlerin araştırılması için otoantikor testleri istenebilir. İlaçlara veya gıdalara bağlı reaksiyonlar düşünülüyorsa alerji testleri uygulanabilir; ancak kronik ürtiker vakalarının büyük çoğunluğunda altta yatan spesifik bir alerjen bulunamaz. Baskı, sıcaklık veya temas gibi fiziksel etkenlerle ilişkili olduğu düşünülen durumlarda özel provokasyon testleri yapılabilir. Tüm değerlendirmeler sonucunda başka bir neden saptanamazsa “kronik spontan ürtiker” tanısı konur ve semptom kontrolüne yönelik tedaviye başlanır.

Sonuç

Kronik ürtiker, altı haftadan uzun süren veya tekrarlayan kaşıntılı cilt döküntüleriyle karakterize, çoğu zaman nedeni belirlenemeyen bir cilt hastalığıdır. Belirtileri yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Tanısı klinik gözlem ve laboratuvar destekli değerlendirme ile konur. Erken tanı ve uygun tedaviyle semptomlar kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir.