Kemik ve Eklem Enfeksiyonları

Kemik ve eklem enfeksiyonları nedir?

Kemik ve eklem enfeksiyonları, sırasıyla osteomyelit ve septik artrit olarak adlandırılır ve iskelet sisteminin enflamatuar, genellikle bakteriyel kökenli ciddi enfeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyonlar doğrudan travma, cerrahi girişimler, komşu dokulardan yayılım ya da kan yoluyla bulaşan mikroorganizmalar aracılığıyla gelişebilir. En sık etken mikroorganizma Staphylococcus aureus olmakla birlikte, farklı bakteriler, mantarlar veya nadiren tüberküloz basili de enfeksiyona neden olabilir.

Çocuklarda uzun kemiklerde, erişkinlerde ise diyabet, damar hastalıkları ya da ortopedik implantlara bağlı gelişme eğilimindedir. Zamanında tanı konulmadığında enfeksiyon, kemiğin yapısını bozarak kalıcı deformasyonlara veya fonksiyon kayıplarına yol açabilir.

Bu enfeksiyonların belirtileri nelerdir?

Kemik ve eklem enfeksiyonlarında belirtiler genellikle ani başlar ve enfekte bölgeye göre farklılık gösterebilir. Osteomyelit tablosunda, enfekte kemik bölgesinde şiddetli ağrı, hassasiyet, kızarıklık, şişlik, hareket kısıtlılığı ve ciltte sıcaklık artışı sık görülür. İleri vakalarda, ciltte fistül oluşumu veya irin drenajı gelişebilir.

Septik artrit ise genellikle tek bir eklemi etkiler ve etkilenmiş eklemde ani gelişen ağrı, şişlik, kızarıklık, hareket kısıtlılığı ve ateş ile kendini gösterir. Diz, kalça, omuz ve el bileği gibi büyük eklemler en sık etkilenen bölgelerdir. Enfeksiyon ilerledikçe eklem kıkırdağı hızla harap olabilir, bu nedenle acil tanı ve tedavi hayati önem taşır.

Ayrıca hastalarda sistemik belirtiler olarak ateş, halsizlik, iştahsızlık ve genel durumda bozulma da görülebilir. Diyabet, kanser, bağışıklık yetmezliği gibi eşlik eden hastalıklar varsa belirtiler daha silik seyredebilir.

Kemik ve eklem enfeksiyonları nasıl teşhis edilir?

Tanı koymada klinik değerlendirme, laboratuvar bulguları ve görüntüleme yöntemleri birlikte kullanılır. Kan tahlillerinde genellikle beyaz kan hücresi (lökosit) artışı, CRP ve sedimantasyon yüksekliği saptanır. Ancak bu bulgular tek başına yeterli değildir.

Görüntüleme yöntemleri, enfekte bölgenin değerlendirilmesinde önemlidir. Direkt grafilerde geç bulgular görülürken, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) erken evrede osteomyelit ve yumuşak doku tutulumu hakkında detaylı bilgi verir. Bilgisayarlı tomografi (BT), kemik yapısındaki ayrıntıları değerlendirmede yardımcı olabilir.

Tanıyı doğrulayan en değerli yöntem, enfekte bölgeden alınan örneklerin mikrobiyolojik incelemesidir. Kemik biyopsisi, eklem sıvısı analizi veya cerrahi sırasında alınan kültür örnekleri ile etken mikroorganizma belirlenebilir ve antibiyogram testi sayesinde uygun antibiyotik tedavisi planlanabilir.

Kemik ve eklem enfeksiyonları nasıl tedavi edilir?

Tedavi süreci enfeksiyonun şiddetine, süresine, yerleşim yerine ve hastanın genel durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Antibiyotik tedavisi, tedavinin temelini oluşturur ve genellikle damar yoluyla başlatılır. Etken mikroorganizmaya uygun olarak belirlenen antibiyotikler, birkaç hafta süresince uygulanır.

Cerrahi müdahale, enfekte dokuların temizlenmesi (debridman), apsenin boşaltılması, nekrotik kemiğin çıkarılması veya varsa protezin çıkarılması gibi işlemleri içerebilir. Ayrıca eklem aralığı korunarak fonksiyon kaybı önlenmeye çalışılır.

Kronik osteomyelit olgularında, uzun süreli antibiyotik tedavisi ve bazen kemik grefti uygulamaları gerekebilir. Enfeksiyon kontrol altına alındıktan sonra rehabilitasyon süreci başlatılarak eklem hareket açıklığı ve kas gücü yeniden kazandırılmalıdır.

Tedavi sürecinde hasta uyumu, enfeksiyonun tam eradikasyonu açısından kritiktir. Ayrıca diyabet, immünsüpresyon veya damar hastalıkları gibi eşlik eden durumların kontrol altına alınması, tedavi başarısını doğrudan etkiler.

Sonuç

Kemik ve eklem enfeksiyonları, erken tanı ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir ancak zamanında müdahale edilmezse ciddi yapısal bozukluklara yol açabilir. Multidisipliner yaklaşım, doğru tanı yöntemleri ve kişiye özel tedavi planlaması ile bu enfeksiyonların komplikasyonsuz atlatılması mümkündür. Bilinçli hasta takibi ve düzenli kontroller, iyileşme sürecinin güvenli şekilde tamamlanmasını sağlar.