Karaciğer metastazlarda ablasyon (yakma) tedavisi

Karaciğer Metastazı Nedir?

Karaciğer metastazı, vücudun başka bir bölgesinde başlayan kanserin karaciğere yayılmasıyla oluşur. Karaciğer, zengin kan akımı ve filtreleme görevi nedeniyle metastatik yayılıma en açık organlardan biridir. En sık metastaz yapan kanser türleri arasında kolon, rektum, pankreas, mide, meme ve akciğer kanserleri yer alır. Bu yayılım, genellikle portal ven ya da sistemik dolaşım yoluyla gerçekleşir.

Karaciğerdeki metastatik odaklar çoğu zaman primer kanserin tanısından sonra fark edilir, ancak bazı durumlarda metastazlar ilk bulgu olabilir. Bu nedenle, kanser tanısı konmuş bireylerde karaciğerin düzenli aralıklarla görüntülenmesi kritik öneme sahiptir. Karaciğer metastazı, hastalığın evresini belirlemede ve tedavi yaklaşımını şekillendirmede temel belirleyicidir.

Her metastatik odak, cerrahi olarak çıkarılamayabilir. Bu durumlarda alternatif lokal tedavi yöntemleri devreye girer. Ablasyon (yakma) yöntemleri, metastatik karaciğer lezyonlarının doğrudan hedeflenmesi amacıyla kullanılan etkili bir girişimsel radyoloji uygulamasıdır.

Ablasyon Yöntemi Hangi Durumlarda Kullanılır?

Ablasyon, karaciğer metastazlarının tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir tekniktir. Bu yöntem, radyofrekans (RF), mikrodalga veya kriyoablasyon gibi çeşitli enerji kaynakları kullanılarak tümörlü dokunun ısıtılarak veya dondurularak yok edilmesi esasına dayanır. Genellikle 3 cm’den küçük, sınırlı sayıdaki metastatik lezyonlar için uygundur.

Ablasyon işlemi, ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme rehberliğinde gerçekleştirilir. İşlem sırasında deri yoluyla yerleştirilen ince iğne benzeri problar, doğrudan tümör dokusuna ulaştırılır. Enerji verildiğinde, tümör hücreleri ısıya (ya da soğuğa) maruz bırakılarak geri dönüşümsüz olarak tahrip edilir. İşlem lokal anestezi ya da sedasyon altında yapılabilir ve çoğu zaman hastanede uzun yatış gerektirmez.

Ablasyon tedavisi, cerrahiye uygun olmayan, çoklu hastalıkları bulunan veya cerrahiyi reddeden hastalarda önemli bir seçenektir. Aynı zamanda sistemik tedavi ile kombine edilerek tümör yükünü azaltma amacıyla da kullanılabilir. Bazı hastalarda ise cerrahi öncesi küçültme (downstaging) veya cerrahi sonrası nüks durumlarında tercih edilmektedir.

Uygulamanın başarısı; tümörün boyutu, konumu, sayısı ve çevre dokularla olan ilişkisine göre değişir. Özellikle kan damarlarına çok yakın yerleşimli metastazlarda, ablasyon etkisi sınırlı olabilir. Bu gibi durumlarda radyolojik planlama büyük önem taşır.

İşlem sonrası hastalar genellikle birkaç saat içinde taburcu edilir. Hafif ağrı, yorgunluk veya ateş gibi geçici semptomlar görülebilir. Tedavi sonrası takip, düzenli görüntülemelerle yapılır. Gerekli görüldüğünde ablasyon tekrarlanabilir.

Sonuç

Karaciğer metastazlarında ablasyon yöntemi, cerrahiye alternatif ya da tamamlayıcı bir tedavi seçeneği olarak öne çıkmaktadır. Hedefe yönelik, minimal invaziv ve yüksek başarı oranına sahip olan bu uygulama, seçilmiş hastalarda yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırma potansiyeline sahiptir. Girişimsel radyoloji eşliğinde uygulanan ablasyon teknikleri, multidisipliner onkoloji ekipleri tarafından dikkatle değerlendirilerek hastaya özel tedavi stratejilerinin önemli bir parçasını oluşturur.