Kalça Kireçlenmesi – koksartroz

Koksartroz (kalça kireçlenmesi) nedir?

Koksartroz, kalça ekleminde bulunan kıkırdak dokunun zamanla aşınarak bozulması sonucu ortaya çıkan dejeneratif eklem hastalığıdır. Halk arasında kalça kireçlenmesi olarak bilinen bu durum, tıbbi olarak osteoartrit sınıfına girer ve genellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde görülür. Kalça eklemi, uyluk kemiği (femur) başı ile leğen kemiği (asetabulum) arasındaki birleşimden oluşur. Bu eklemi örten kaygan kıkırdak yüzey, hareket sırasında sürtünmeyi önler. Ancak zamanla bu yapı yıpranır ve eklem hareketlerinde ağrı, sertlik ve kısıtlılık meydana gelir.

Koksartroz ilerleyici bir hastalıktır ve tedavi edilmediğinde kalça ekleminde yapısal bozukluklara, yürüme zorluklarına ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe neden olabilir.

Koksartroz hangi durumlarda ortaya çıkar?

Koksartrozun gelişiminde birden fazla faktör rol oynar. İleri yaş, hastalığın en önemli risk faktörlerinden biridir çünkü yaşla birlikte kıkırdak dokuda doğal olarak aşınma meydana gelir. Aşırı kilo, eklemlere binen yükü artırarak kıkırdağın bozulma sürecini hızlandırır. Ayrıca kalça gelişim bozuklukları (örn. gelişimsel kalça displazisi), kalça travmaları, kalça çıkığı geçmişi, romatizmal hastalıklar ve genetik yatkınlık da koksartroz riskini artıran durumlardır.

Bazı bireylerde ise hastalık, belirgin bir risk faktörü olmaksızın ortaya çıkabilir. İş yaşamında fiziksel zorlanmalar, tekrarlayıcı yüklenmeler ya da spor yaralanmaları, zamanla eklem yapısının bozulmasına yol açabilir. Erken yaşta geçirilen kırıklar ya da enfeksiyonlar da ilerleyen dönemde kalça kireçlenmesine zemin hazırlayabilir.

Kalça kireçlenmesinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Koksartroz tedavisinde amaç, ağrıyı hafifletmek, eklem hareketlerini korumak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Bu nedenle erken dönemde kilo kontrolü sağlanmalı, kalça eklemine binen yük azaltılmalı ve ağır aktivitelerden kaçınılmalıdır. Uygun bir egzersiz programı, kasları güçlendirerek kalça eklemini destekler ve hareket kabiliyetini korur. Yüzme, sabit bisiklet ve hafif tempolu yürüyüş gibi eklemi zorlamayan aktiviteler önerilir.

Ağrının kontrol altına alınmasında doktor önerisiyle kullanılan ağrı kesiciler veya iltihap giderici ilaçlar etkili olabilir. Ayrıca fizyoterapi uygulamaları, sıcak-soğuk kompresler ve destek aparatları (baston, yürüteç vb.) da semptom yönetiminde yardımcıdır. Eklem içi enjeksiyonlar, bazı hastalarda geçici rahatlama sağlayabilir.

İleri evre koksartrozda ise medikal tedavilere rağmen şikâyetler devam ediyorsa, kalça protezi cerrahisi gündeme gelebilir. Bu cerrahiyle bozulan eklem çıkarılır ve yerine yapay bir protez yerleştirilir. Cerrahi sonrası hastaların çoğunda ağrı belirgin şekilde azalır ve günlük aktivitelere dönüş sağlanır. Ancak ameliyat öncesinde her hasta bireysel olarak değerlendirilmelidir.

Takip sürecinde, düzenli hekim kontrolleri ihmal edilmemeli; ilaçların, egzersizlerin ve yaşam tarzı önerilerinin uygulanması titizlikle sürdürülmelidir. Koksartrozun ilerlemesini yavaşlatmak için erken müdahale ve disiplinli izlem büyük önem taşır.

Sonuç

Koksartroz, kalça ekleminde ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olan yaygın ve ilerleyici bir hastalıktır. Erken tanı, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomlar kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi korunabilir. İleri vakalarda cerrahi seçenekler başarıyla uygulanmakta olup, uzman değerlendirmesi sürecin en önemli aşamasını oluşturur.