HIV-AIDS

HIV, AIDS nedir?

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), bağışıklık sistemini hedef alarak vücudun enfeksiyonlara ve bazı kanser türlerine karşı savunma yeteneğini zayıflatan bir virüstür. Zamanla, tedavi edilmediğinde bağışıklık hücrelerini (özellikle CD4 T lenfositlerini) yok eder ve bu durum AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) evresine yol açabilir. AIDS, HIV enfeksiyonunun ilerlemiş ve bağışıklık sisteminin ciddi ölçüde zarar gördüğü en ileri klinik tablodur.

HIV, korunmasız cinsel ilişki, kan ve kan ürünleri yoluyla, ortak enjektör kullanımı ya da HIV taşıyan anneden bebeğe gebelik, doğum veya emzirme sırasında bulaşabilir. Günümüzde antiretroviral tedavi (ART) sayesinde HIV, kontrol altına alınabilir bir kronik hastalık haline gelmiştir. Uygun ilaç tedavisi ile virüs baskılanabilir ve bağışıklık sistemi korunarak AIDS gelişimi engellenebilir.

HIV-AIDS belirtileri nelerdir?

HIV enfeksiyonu genellikle üç evrede seyreder. İlk evrede, virüs bulaştıktan sonraki birkaç hafta içinde grip benzeri belirtiler görülebilir. Bu dönemde ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde büyüme, kas ve eklem ağrıları gibi genel enfeksiyon belirtileri ortaya çıkabilir. Bu semptomlar genellikle kısa sürede geçer ve kişi uzun süre hiçbir belirti yaşamadan virüsü taşıyabilir.

Kronik dönemde, bağışıklık sistemi yavaş yavaş zayıflar ve sık enfeksiyonlar, tekrarlayan mantar enfeksiyonları, cilt problemleri ya da uzun süren ishal gibi belirtiler görülebilir. Tedavi edilmediğinde HIV, AIDS evresine ilerler. Bu evrede vücut, fırsatçı enfeksiyonlara (örneğin tüberküloz, zatürre, kandidiyaz) ya da bazı kanser türlerine (Kaposi sarkomu, lenfomalar) karşı savunmasız hale gelir. Ciddi kilo kaybı, uzun süren ateş, kronik ishal ve nörolojik bozukluklar da AIDS evresinin karakteristik belirtileri arasında yer alır.

HIV/AIDS ile yaşarken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

HIV tanısı alan bireylerin yaşam kalitesini koruyabilmesi ve virüsün ilerlemesini önleyebilmesi için düzenli tedavi ve izlem büyük önem taşır. Antiretroviral tedavi (ART), her gün düzenli olarak kullanılmalı, ilaçlar kesinlikle aksatılmamalıdır. Bu tedavi, virüsün baskılanmasını sağlar, bulaş riskini azaltır ve bağışıklık sistemini korur.

Beslenme, uyku düzeni, fiziksel aktivite ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı unsurları, bağışıklık sisteminin desteklenmesine katkı sağlar. Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır. Olası enfeksiyonlardan korunmak adına hijyen kurallarına dikkat edilmeli, rutin aşılamalar (örneğin hepatit B, HPV, grip aşısı) tamamlanmalıdır.

HIV ile yaşayan bireyler, düzenli olarak enfeksiyon hastalıkları uzmanı tarafından takip edilmelidir. Kan tahlilleri ile CD4 hücre sayısı ve viral yük izlenir; bu değerler tedavinin etkinliğini gösterir. Ayrıca psikososyal destek, ruh sağlığının korunması açısından önemlidir. HIV taşıyıcılarının hakları yasalarla güvence altındadır ve hastalık nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmamaları esastır.

Sonuç

HIV/AIDS, doğru tedavi ve yaşam alışkanlıkları ile kontrol altında tutulabilen bir sağlık durumudur. Erken tanı, düzenli tedavi ve bilinçli yaşam tarzı tercihleri sayesinde HIV ile yaşayan bireyler uzun, sağlıklı ve üretken bir yaşam sürdürebilir. Bu nedenle hem bireysel farkındalık hem de toplumsal bilinçlenme HIV ile mücadelede kritik rol oynar.