Hipotiroidizm

Hipotiroidizm nedir?

Hipotiroidizm, tiroit bezinin yeterli miktarda tiroit hormonu üretememesi sonucu ortaya çıkan bir endokrin sistem bozukluğudur. Tiroit bezi, boynun ön kısmında yer alır ve metabolizmayı düzenleyen T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) adlı hormonları salgılar. Bu hormonların eksikliği, vücuttaki birçok sistemin yavaşlamasına neden olur. Hipotiroidizm, genellikle Hashimoto tiroiditi adı verilen otoimmün bir hastalık sonucu gelişir. Bunun yanı sıra iyot eksikliği, tiroit cerrahisi sonrası hormon üretiminin azalması, bazı ilaçlar ve radyoterapi gibi faktörler de hipotiroidizme yol açabilir. Hastalık her yaşta görülebilir ancak özellikle orta yaşlı ve yaşlı kadınlarda daha yaygındır.

Hipotiroidizmin belirtileri nelerdir?

Hipotiroidizm, metabolizmanın yavaşlamasına bağlı olarak çok çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. En sık rastlanan semptomlar arasında yorgunluk, soğuğa tahammülsüzlük, kilo alma, cilt kuruluğu, kabızlık, unutkanlık ve depresif ruh hali yer alır. Saç dökülmesi, ses kısıklığı, adet düzensizlikleri, yavaş kalp atışı ve yüzde şişlik de yaygın bulgular arasındadır.

Hastalık sinsi seyredebilir; belirtiler zaman içinde yavaş yavaş geliştiği için çoğu birey semptomların farkına geç varabilir. Çocukluk çağında görülen hipotiroidizm ise büyüme geriliği, zeka gelişiminde yavaşlama ve gecikmiş ergenlik gibi daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Doğumsal hipotiroidizm, erken teşhis edilmezse kalıcı gelişim bozukluklarına neden olabilir.

Hipotiroidizm nasıl teşhis edilir?

Hipotiroidizmin teşhisi, hastanın klinik semptomlarının değerlendirilmesinin ardından yapılan kan testleri ile konur. Tiroit fonksiyon testlerinde, en sık kullanılan göstergelerden biri TSH (tiroid uyarıcı hormon) düzeyidir. Hipotiroidizmde genellikle TSH seviyesi yükselmiş, serbest T4 düzeyi ise düşmüş olarak bulunur. Bu laboratuvar bulguları, hastalığın primer hipotiroidizm (tiroit bezinden kaynaklı) olduğunu gösterir.

Otoimmün nedenli hipotiroidizmden şüpheleniliyorsa anti-TPO (tiroid peroksidaz antikoru) ve anti-Tg (tiroglobulin antikoru) testleri de istenebilir. Bazı durumlarda tiroit bezinin yapısal değerlendirmesi için tiroit ultrasonografisi yapılır. Doğumsal hipotiroidizm ise yenidoğan tarama testleri sayesinde erken dönemde saptanabilir. Doğru ve zamanında tanı, tedaviye başlamak açısından kritik önem taşır.

Sonuç

Hipotiroidizm, tiroit hormonlarının yetersizliği sonucu gelişen ve metabolik süreçleri yavaşlatan yaygın bir hormonal bozukluktur. Erken tanı ve düzenli takip ile etkili şekilde tedavi edilebilir. Belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir endokrinoloji veya iç hastalıkları uzmanına başvurulması, uzun vadeli sağlık sorunlarının önlenmesi açısından önemlidir.