Ortopedik Onkoloji

Ortopedik onkoloji nedir?

Ortopedik onkoloji, kemik, kas, kıkırdak ve bağ dokusu gibi kas-iskelet sistemini oluşturan yapılarda gelişen tümörlerin tanı, tedavi ve takibini konu alan ortopedi ve travmatoloji dalının özel bir alt uzmanlık alanıdır. Bu alanda hem iyi huylu (benign) hem de kötü huylu (malign) kemik ve yumuşak doku tümörleri değerlendirilir. Ortopedik onkoloji, ayrıca başka organlarda gelişip kemiklere yayılım (metastaz) gösteren tümörlerin yönetiminde de önemli rol oynar.

Kemik tümörleri genellikle uzun kemiklerde, pelviste veya omurgada görülürken, yumuşak doku tümörleri kas, tendon, yağ ve bağ dokularında gelişebilir. Ortopedik onkoloji uzmanları, bu tümörlerin biyolojik davranışlarını, yayılma potansiyellerini ve cerrahi gerekliliklerini değerlendirerek kişiye özel tedavi planları oluşturur. Tedavi süreci genellikle multidisipliner yaklaşım gerektirir ve ortopedi uzmanları, onkologlar, radyologlar ve patologlarla birlikte çalışır. Erken tanı ve uygun tedavi sayesinde birçok hastada fonksiyon kaybı önlenebilir ve yaşam kalitesi korunabilir.

Ortopedik tümörler nasıl teşhis edilir?

Ortopedik tümörlerin teşhis süreci, hastanın klinik semptomlarının dikkatli değerlendirilmesi ile başlar. Hastalar sıklıkla ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ya da kitle fark edilmesi gibi şikâyetlerle başvurur. Ağrının dinlenme halinde veya geceleri artması, kötü huylu tümörleri düşündürebilir. Büyüme hızı, lokal hassasiyet ve ciltte değişiklikler gibi belirtiler de değerlendirmeye dahil edilir.

Tanı koymak için ilk adımda radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Düz röntgen filmleri, kemik tümörlerinin yerleşimi, yapısı ve çevre doku ile ilişkisini gösteren temel bir tanı aracıdır. Ancak daha ayrıntılı incelemeler için manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılabilir. MRG, tümörün yumuşak dokuya yayılımı ve sinir ya da damar yapılarına olan yakınlığı hakkında detaylı bilgi sağlar. Kemik sintigrafisi veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi ileri görüntüleme yöntemleri, tümörün yayılımını değerlendirmede kullanılır.

Kesin tanı, genellikle biyopsi ile konur. Biyopsi işlemi, tümörden alınan küçük bir doku örneğinin patolojik incelemeye gönderilmesiyle yapılır. Bu işlem, uzmanlar tarafından dikkatle planlanmalı ve mümkünse ortopedik onkoloji merkezlerinde gerçekleştirilmelidir. Çünkü biyopsi sırasında uygulanan teknik, ileride yapılacak cerrahi işlemleri doğrudan etkileyebilir. Patolojik analiz, tümörün iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadığını ve hangi hücre tipinden kaynaklandığını belirler. Ayrıca, bazı durumlarda immünohistokimyasal ve genetik testler de tanıyı desteklemek amacıyla kullanılabilir.

Teşhis süreci sonunda elde edilen bilgiler, hastalığın evresini belirlemeye yardımcı olur. Bu değerlendirme, tümörün boyutu, lokal invazyonu, uzak organlara yayılım durumu ve histolojik özellikleri göz önünde bulundurularak yapılır. Elde edilen tanısal veriler doğrultusunda, hastaya özgü bir tedavi planı oluşturulur.

Sonuç

Ortopedik onkoloji, kas-iskelet sisteminde gelişen tümörlerin tanı ve tedavisinde uzmanlaşmış önemli bir tıbbi disiplindir. Bu tümörlerin erken tanısı, hem hastalığın kontrol altına alınmasında hem de uzuv ve fonksiyon kayıplarının önlenmesinde kritik rol oynar. Klinik değerlendirme, görüntüleme yöntemleri ve biyopsi gibi tanı araçları sayesinde doğru teşhis konulabilir ve hastaya özel bir tedavi süreci planlanabilir. Ortopedik tümörlerde multidisipliner yaklaşım, tedavi başarısını artırmak ve hastanın yaşam kalitesini korumak adına vazgeçilmez bir unsurdur.