Guillain Barre Sendromu

Guillain-Barré sendromu nedir?

Guillain-Barré sendromu (GBS), bağışıklık sisteminin yanlışlıkla periferik sinir sistemine saldırması sonucu ortaya çıkan nadir fakat ciddi bir nörolojik hastalıktır. Genellikle viral ya da bakteriyel bir enfeksiyonu takiben gelişen bu sendrom, sinirlerin iltihaplanması ve iletim bozukluklarıyla karakterizedir. Sinirlerin miyelin kılıfının zarar görmesiyle kas zayıflığı, his kaybı ve refleks kaybı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Guillain-Barré sendromu, hızla ilerleyen kas güçsüzlüğü ile kendini gösterir ve çoğu durumda ayaklardan başlayarak yukarı doğru yayılır. Solunum kaslarının etkilenmesi durumunda hayati tehlike oluşabileceğinden, hızlı teşhis ve tedavi büyük önem taşır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve uluslararası nöroloji kılavuzları, bu hastalığın erken evrede tanınarak yoğun bakım şartlarında izlenmesini önermektedir.

Guillain-Barré sendromunun belirtileri nelerdir?

Guillain-Barré sendromu genellikle birkaç gün ila birkaç hafta süren halsizlik veya karıncalanma ile başlar. Belirtiler genellikle simetrik ve aşağıdan yukarıya doğru ilerleyicidir. İlk belirti sıklıkla ayaklarda ya da bacaklarda hissedilen uyuşma ve karıncalanma hissidir. Bu semptomlar zamanla bacak kaslarında güç kaybına, daha sonra kollara ve yüz kaslarına yayılabilir.

Hastalığın ilerlemesiyle birlikte yutma güçlüğü, yüz felci, göz hareketlerinde bozulma ve denge kaybı gibi belirtiler de görülebilir. Solunum kaslarının etkilenmesi durumunda, mekanik ventilasyon gerekebilir. Reflekslerin kaybı da sık rastlanan bulgular arasındadır. Guillain-Barré sendromu hızlı ilerleyen bir tablo sergilediğinden, erken fark edilmesi ve müdahale edilmesi yaşamsal öneme sahiptir.

Guillain-Barré sendromu nasıl teşhis edilir?

Guillain-Barré sendromunun teşhisi, hastanın klinik öyküsü ve fizik muayene bulgularına dayanarak konulmaktadır. Hızla gelişen kas güçsüzlüğü ve refleks kaybı, tanıda yol gösterici olabilir. Ancak benzer nörolojik hastalıklardan ayırt edilmesi için bazı tanısal testler gereklidir.

Lomber ponksiyon (belden sıvı alma), beyin omurilik sıvısında protein düzeyinin artması ancak hücre sayısının normal olması nedeniyle sıklıkla kullanılır. Elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışmaları da sinir hasarının derecesini ve dağılımını değerlendirmek için uygulanır. Bu testler, periferik sinirlerdeki iletim yavaşlamasını ya da bloklarını ortaya koyar. Ayrıca, olası enfeksiyöz nedenleri saptamak amacıyla kan testleri de yapılabilir.

Guillain-Barré sendromu tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?

Guillain-Barré sendromunun tedavisi, bağışıklık sisteminin sinir sistemine verdiği zararı azaltmaya ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir. En yaygın iki tedavi yöntemi plazmaferez (plazma değişimi) ve intravenöz immünoglobulin (IVIG) uygulamasıdır. Her iki yöntem de bağışıklık sisteminin saldırısını durdurmaya yardımcı olur.

Plazmaferez, hastanın kanındaki antikorları uzaklaştırarak bağışıklık tepkisini azaltır. IVIG ise bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyonunu baskılayan sağlıklı antikorlar içerir. Bu tedaviler hastalığın ilk evresinde, tercihen belirtilerin başlamasından sonraki ilk iki hafta içinde uygulandığında daha etkilidir.

Destekleyici tedavi de hayati öneme sahiptir. Solunum desteği, beslenme takibi, enfeksiyon kontrolü ve fizik tedavi bu süreçte uygulanır. Tam iyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte, birçok hastada haftalar veya aylar sürebilir.

Sonuç

Guillain-Barré sendromu, nadir görülmesine rağmen hızlı ilerleyişi ve potansiyel komplikasyonları nedeniyle dikkatle izlenmesi gereken ciddi bir nörolojik hastalıktır. Erken tanı, uygun tedavi ve multidisipliner yaklaşım, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir. Bilimsel veriler ışığında yürütülen destekleyici ve özgül tedavi yöntemleri sayesinde hastaların büyük bir kısmı zamanla eski fonksiyonlarına kavuşabilmektedir. Sağlık profesyonellerinin bu sendromla ilgili bilgi düzeyini artırması, hastalığın erken fark edilmesi ve etkili yönetimi açısından büyük önem taşır.