Glokom

Glokom nedir?

Glokom, göz içi basıncının (oküler tansiyon) yükselmesi sonucu görme sinirinde hasar meydana gelmesiyle karakterize, ilerleyici ve genellikle sinsi seyreden bir göz hastalığıdır. Bu durum, retina ile beyin arasındaki sinir iletiminin bozulmasına neden olur ve zamanla kalıcı görme kaybına yol açabilir. Glokom, halk arasında “göz tansiyonu” olarak da bilinir ve dünya genelinde geri dönüşü olmayan körlük nedenleri arasında ilk sıralarda yer alır.

En yaygın glokom türü açık açılı glokomdur ve genellikle yavaş ilerler. Kapalı açılı glokom ise daha ani başlangıç gösterir ve acil tedavi gerektirir. Ayrıca doğumsal, sekonder (başka bir hastalığa bağlı gelişen) ve normal tansiyonlu glokom gibi alt tipleri de mevcuttur. Glokomun erken evrelerinde genellikle belirti vermemesi, düzenli göz kontrollerinin önemini artırmaktadır. Erken tanı, görme sinirinin korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Glokom belirtileri nelerdir?

Glokom belirtileri hastalığın türüne ve evresine göre değişkenlik gösterir. Açık açılı glokom, en yaygın form olup genellikle sinsi ilerler ve uzun süre belirti vermez. Bu türde, hastalar çoğu zaman görme alanında meydana gelen daralmayı fark edemezler. Görme kaybı genellikle çevresel (periferik) alanda başlar ve ileri evrelerde merkezî görme etkilenir. Bu nedenle, birçok hasta hastalık ileri aşamaya gelene kadar glokomun farkında olmayabilir.

Kapalı açılı glokom ise ani başlayan, şiddetli belirtilerle seyreden bir durumdur. Gözde ağrı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ışıkların etrafında renkli halkalar görme ve hızlı görme kaybı bu formun başlıca belirtileridir. Bu tablo acil müdahale gerektirir; aksi takdirde saatler içinde kalıcı görme kaybı gelişebilir.

İlerlemiş glokomda görme keskinliğinde azalma, karanlık ortamlarda uyum güçlüğü, kontrast kaybı ve objelerin bulanık görülmesi gibi şikâyetler de görülebilir. Glokom, genellikle ağrısız ve sessiz seyirli bir hastalık olduğundan, düzenli göz muayenesi yapılmadan teşhis edilmesi güçtür.

Glokom hastalığında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Glokom tanısı konan hastaların, görme kaybının ilerlemesini durdurmak amacıyla ömür boyu düzenli tedavi ve takip altında olması gereklidir. Göz damlaları, genellikle ilk basamak tedavidir ve göz içi basıncını düşürerek görme sinirini korumayı hedefler. Bu tedavinin etkili olabilmesi için, damlaların düzenli ve doğru bir şekilde kullanılması son derece önemlidir. Tedavinin aksatılması, sinir hasarının hızla ilerlemesine neden olabilir.

Hastaların ilaçların olası yan etkilerine karşı bilgilendirilmesi, damla uygulama tekniğinin öğretilmesi ve kontrollerin aksatılmaması gerekir. Bazı hastalarda ilaç tedavisine yanıt alınamazsa ya da hastalık ilerlemeye devam ederse, lazer tedavisi veya cerrahi girişim gerekebilir. Tedaviye rağmen görme alanı daralması saptanan hastalarda, tedavi planı yeniden değerlendirilmelidir.

Ayrıca glokom hastalarının yaşam tarzına dikkat etmesi, aşırı kafein tüketiminden kaçınması, baş aşağı pozisyonlardan uzak durması ve düzenli egzersiz yapması, göz içi basıncının kontrolünde yardımcı olabilir. Glokom tanısı taşıyan bireylerin birinci derece akrabalarında da hastalık riski arttığı için, bu kişilerin düzenli göz taraması yaptırmaları önerilir.

Sonuç

Glokom, göz içi basıncının yükselmesine bağlı olarak görme sinirinde geri dönüşü olmayan hasara yol açabilen ciddi ve sinsi bir göz hastalığıdır. Belirtileri genellikle geç dönemde fark edildiği için, düzenli göz muayeneleri hastalığın erken teşhisinde kritik rol oynar. Tedavi süreci ömür boyu sürer ve hastanın iş birliği, ilaçlarını düzenli kullanması ve hekim kontrollerine riayet etmesi görmenin korunması açısından büyük önem taşır.