Brusella

Brusella nedir?

Brusella, hayvanlardan insanlara bulaşan ve zoonotik olarak tanımlanan bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalık, Brucella cinsi gram negatif bakteriler tarafından oluşturulur. En sık bulaşan türler arasında Brucella melitensis, Brucella abortus, Brucella suis ve Brucella canis bulunur. Brusella, özellikle süt ürünleri ve hayvancılıkla uğraşan toplumlarda yaygın olarak görülür.

İnsanlara genellikle pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi, hasta hayvanlarla doğrudan temas, solunum yoluyla bakterilerin alınması veya hayvansal ürünlerle çalışan kişilerin açık yaralarından bulaşması yoluyla geçer. Hastalık çoğu zaman sinsi bir başlangıç gösterir ve uzun süreli, sistemik semptomlara neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından önemli halk sağlığı sorunları arasında gösterilmektedir.

Brusella hastalığı hangi belirtilerle seyreder?

Brusella enfeksiyonunun belirtileri genellikle non-spesifik olup, bu durum tanının gecikmesine neden olabilir. En yaygın görülen belirti, dalgalı seyir gösteren ateştir. Bu ateş genellikle sabah saatlerinde düşük, akşamları ise yükselme eğilimindedir. Ateşe eşlik eden terleme, özellikle gece terlemesi, hastalığın karakteristik özelliklerinden biridir.

Ayrıca halsizlik, kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı, sırt ağrısı ve zaman zaman karın ağrısı da bildirilen diğer semptomlardır. Hastalık bazı durumlarda karaciğer, dalak, lenf nodları gibi organları etkileyebilir ve organomegali şeklinde fizik muayene bulguları verebilir. Kronik olgularda bel ve kalça ağrıları ile birlikte spondilit, artrit, hatta epididimoorşit gibi organ spesifik tutulumlar da görülebilir.

Brusellozun santral sinir sistemi, kardiyovasküler sistem ya da genitoüriner sistem gibi sistemik tutuluma neden olduğu daha ağır formları da mevcuttur. Bu nedenle semptomlar uzun süreli ve değişken olabilir.

Brusella enfeksiyonunda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Brusella hastalığında erken tanı ve uygun tedavi hayati önem taşır. Özellikle hayvancılıkla uğraşan bireylerde ya da çiğ süt ürünleri tüketen kişilerde, yukarıda bahsedilen semptomların varlığında bruselloz akla gelmelidir. Tanıda genellikle serolojik testler (Rose Bengal, Wright, Coombs Wright) ve gerektiğinde kültür yöntemleri kullanılır. Ancak kültürlerde pozitiflik oranı düşüktür ve uzun sürede sonuç verir. Bu nedenle klinik şüphe durumunda tedavi geciktirilmemelidir.

Tedavide genellikle iki veya daha fazla antibiyotiğin kombinasyonu tercih edilir. Doksisiklin ile rifampisin veya streptomisin gibi ajanlar birlikte kullanılarak hem semptomlar kontrol altına alınır hem de nüks riski azaltılır. Tedavi süresi genellikle 6 haftayı bulur, bazen daha uzun olabilir. Tedavi tamamlanmadan bırakıldığında enfeksiyonun tekrar etme riski yüksektir.

Hastalığın yayılmasını önlemek için çiğ süt ve ürünlerinin tüketiminden kaçınılmalı, hayvanlarla temas eden kişisel koruyucu önlemler alınmalı, hayvanların düzenli veteriner kontrolü yapılmalı ve toplum genelinde hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. Bruselloz, gebelerde düşük riski oluşturabileceği için bu grupta ayrıca dikkatli olunmalıdır.

Sonuç

Brusella, hayvan kaynaklı ve ciddi sistemik etkiler yapabilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Sinsi başlangıcı ve yaygın belirtileri nedeniyle tanısı gecikebilir. Erken tanı, uygun antibiyotik tedavisi ve hijyenik önlemlerle hastalık kontrol altına alınabilir. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplumlarda sağlık eğitimi, korunmada önemli bir rol oynar.