Gis Kanama

GİS kanama nedir ve neden olur?

Gastrointestinal sistem (GİS) kanaması, sindirim sisteminin herhangi bir bölümünden kaynaklanan kanamalara verilen genel addır. Kanama, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak veya rektum gibi farklı anatomik bölgelerden kaynaklanabilir. GİS kanamaları genellikle üst ve alt olmak üzere iki gruba ayrılır. Üst GİS kanamaları; yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağından kaynaklanan kanamaları içerirken, alt GİS kanamaları kalın bağırsak ve rektum kaynaklıdır. En sık nedenleri arasında mide ve duodenum ülserleri, gastrit, özofagus varisleri, Mallory-Weiss yırtığı, hemoroid, divertikül hastalığı, inflamatuvar bağırsak hastalıkları ve tümörler bulunur. Nonsteroid antiinflamatuar ilaçların (NSAİİ) uzun süreli kullanımı ve alkol tüketimi de kanama riskini artıran faktörler arasında yer alır.

GİS kanamanın belirtileri nelerdir?

GİS kanamasının belirtileri kanamanın yerine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Üst GİS kanamalarında en yaygın belirti hematemez adı verilen ağızdan kan gelmesidir; bu kan taze kırmızı ya da kahve telvesi görünümünde olabilir. Ayrıca melena olarak adlandırılan, katran renginde ve kötü kokulu dışkı da üst GİS kanamasının önemli bir göstergesidir. Alt GİS kanamalarında ise genellikle parlak kırmızı rektal kanama (hematokezya) görülür. Kanama şiddetliyse halsizlik, baş dönmesi, bayılma, soğuk terleme ve çarpıntı gibi sistemik belirtiler de ortaya çıkabilir. Uzun süren gizli kanamalar anemiye, halsizliğe ve solgun görünüme yol açabilir. Belirtilerin ortaya çıkışı ani olabileceği gibi zaman içinde sinsi şekilde de ilerleyebilir, bu nedenle dikkatle değerlendirilmelidir.

GİS kanama nasıl teşhis ve tedavi edilir?

GİS kanaması şüphesi olan hastalarda tanı süreci, hastanın tıbbi öyküsünün ayrıntılı olarak alınması ve fizik muayene ile başlar. Kanamanın yeri ve şiddetini belirlemek amacıyla laboratuvar testleri, dışkıda gizli kan testi, hemoglobin düzeyi, hematokrit ölçümü ve kan grubu tayini yapılır. Üst GİS kanamalarında en önemli tanı aracı endoskopidir. Gastroskopi sayesinde kanama yeri doğrudan görüntülenebilir ve aynı seansta kanama durdurulabilir. Alt GİS kanamalarında ise kolonoskopi tanı ve tedavi amacıyla kullanılır. Gerekli durumlarda BT anjiyografi veya nükleer sintigrafi gibi ileri görüntüleme yöntemleri de uygulanabilir.

Tedavi, kanamanın yeri, şiddeti ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Hafif kanamalarda ilaç tedavisi ve destekleyici sıvı tedavisi yeterli olabilirken, ciddi kanamalarda damar yoluyla sıvı ve kan transfüzyonu gerekebilir. Endoskopik yöntemlerle kanayan damarların yakılması, enjeksiyonla kanamanın durdurulması veya bant ligasyonu gibi işlemler uygulanabilir. Kanamanın kontrol altına alınamadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Altta yatan nedenin tedavisi de uzun vadeli başarı açısından önemlidir; örneğin ülser kaynaklı kanamalarda asit baskılayıcı ilaçlar ve Helicobacter pylori eradikasyonu gibi tedaviler planlanır.

Sonuç

GİS kanaması, üst ya da alt sindirim sisteminden kaynaklanabilen ve hafif bulgulardan yaşamı tehdit eden tablolara kadar uzanabilen ciddi bir klinik durumdur. Belirtilerin dikkatle değerlendirilmesi, hızlı tanı ve uygun tedavi ile komplikasyonlar önlenebilir ve hastanın yaşam kalitesi korunabilir.