Endoskopik Band Ligasyonu

Endoskopik Band Ligasyonu Nedir?

Endoskopik band ligasyonu, gastrointestinal sistemdeki özellikle varis kaynaklı kanamaların tedavisinde kullanılan, minimal invaziv bir endoskopik müdahale yöntemidir. Bu işlemde, endoskop cihazına takılan özel bir lastik halka mekanizması aracılığıyla kanayan ya da kanama riski taşıyan varisli damarlar boğularak dolaşımdan izole edilir. Böylece damar üzerindeki basınç ortadan kaldırılır ve kanama kontrol altına alınır ya da önlenmiş olur.

En sık uygulandığı alan, siroza bağlı gelişen özofagus varisleridir. Bu varisler, karaciğer içi portal basıncın artması sonucu yemek borusu alt ucunda gelişen genişlemiş ve incelmiş damar yapılarıdır. Bu damarlar zamanla kanamaya yatkın hale gelir ve hayati risk oluşturabilecek ölçüde şiddetli kanamalara yol açabilir. Endoskopik band ligasyonu, bu kanamaların hem önlenmesinde hem de aktif kanamanın durdurulmasında etkin ve güvenilir bir yöntem olarak kullanılır.

İşlem genellikle sedasyon altında gerçekleştirilir. Ucuna lastik bant yerleştirilmiş endoskop, yemek borusuna ilerletilir ve varisler belirlenerek tek tek bandajlanır. Band uygulanan damarlar zamanla nekroze olur, kendiliğinden düşer ve yerlerinde iz bırakmadan iyileşir. Uygulama süresi kısadır ve hasta aynı gün içinde taburcu edilebilir. Takip gerektiren bir yöntem olduğu için işlemin belli aralıklarla tekrarlanması gerekebilir.

Hangi Durumlarda Endoskopik Band Ligasyonu Uygulanır?

Endoskopik band ligasyonu, en yaygın olarak özofagus varis kanamaları ve yüksek kanama riski taşıyan varislerin profilaktik tedavisi amacıyla uygulanır. Karaciğer sirozu nedeniyle portal hipertansiyon gelişen hastalarda, özofagus ve nadiren mide varisleri oluşur. Bu damarlar yüksek basınca maruz kaldıkları için kolayca yırtılabilir ve şiddetli kanamalara yol açabilir. Kanama oluşmadan önce yapılan profilaktik band ligasyonu, bu riskin azaltılmasını sağlar. Kanama meydana geldiyse, işlem acil müdahale olarak uygulanabilir ve çoğu vakada kanamayı başarıyla durdurur.

Ayrıca tekrarlayan varis kanamaları olan bireylerde, uzun dönem kanama kontrolü sağlamak amacıyla da seri band ligasyonu seansları planlanabilir. Bu uygulama, bazı vakalarda medikal tedavi (beta bloker gibi portal basıncı düşüren ilaçlar) ile birlikte yürütülür. Kombine tedavi, hem kanama riskini azaltmak hem de yeniden varis gelişimini önlemek açısından etkilidir.

Nadir de olsa gastrik varisler, özellikle fundusta yer alan geniş damarlar için de band ligasyonu düşünülebilir; ancak bu durumda sıklıkla alternatif yöntemler (örneğin skleroterapi ya da yapıştırıcı madde enjeksiyonu) daha uygun olabilir. Bazı özel hastalarda, özofageal varislere ek olarak portal hipertansiyonun neden olduğu rektal varisler gibi diğer vasküler yapılar üzerinde de bu teknik denenebilir.

İşlem sonrası hafif boğaz ağrısı, geçici yutma güçlüğü ve mide rahatsızlıkları görülebilir ancak bunlar genellikle kısa sürelidir. Ciddi komplikasyonlar nadirdir ve işlem deneyimli uzmanlarca gerçekleştirildiğinde güvenlidir. Takip sürecinde endoskopik kontrollerle kalan varislerin durumu izlenir ve gerekirse ilave band ligasyon seansları planlanır.

Sonuç

Endoskopik band ligasyonu, özofagus varislerine bağlı kanamalarda etkili ve güvenilir bir tedavi seçeneğidir. Hem acil kanama kontrolü hem de önleyici amaçla uygulanabilir. Portal hipertansiyonun neden olduğu damar genişlemelerinde mortaliteyi azaltma potansiyeline sahip olan bu yöntem, günümüzde siroz hastalarının yönetiminde önemli bir yer tutmaktadır. Zamanında ve doğru endikasyonla uygulandığında, yaşam kalitesini artıran ve ciddi komplikasyonları önleyen değerli bir girişimsel prosedürdür.