Dismenore (Adet sancısı)

Dismenore nedir?

Dismenore, adet dönemlerinde ortaya çıkan ve genellikle alt karın bölgesinde hissedilen ağrılı krampları tanımlayan tıbbi bir terimdir. Kadınların büyük çoğunluğu yaşamlarının bir döneminde bu şikayetle karşılaşabilir. Dismenore, primer ve sekonder olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Primer dismenore, altta yatan yapısal bir hastalık olmadan ortaya çıkar ve genellikle ergenlik döneminde ilk adetlerle birlikte başlar. Sekonder dismenore ise çoğunlukla endometriozis, adenomyozis, miyomlar veya pelvik inflamatuar hastalık gibi jinekolojik sorunlara bağlı olarak gelişir. Adet dönemiyle sınırlı kalabilen bu ağrılar bazı bireylerde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilecek düzeyde şiddetli olabilir.

Dismenorenin belirtileri nelerdir?

Dismenorenin en temel belirtisi, adet kanaması başlamadan kısa bir süre önce veya kanama ile birlikte ortaya çıkan kramp tarzı alt karın ağrısıdır. Bu ağrı, bel, uyluk içleri ve kasıklara yayılabilir. Primer dismenorede ağrı genellikle birkaç gün içinde hafifleyerek sona ererken, sekonder dismenorede daha uzun sürebilir ve zamanla şiddetlenebilir. Bazı hastalarda bulantı, kusma, baş ağrısı, ishal, yorgunluk ve baş dönmesi gibi sistemik belirtiler de tabloya eşlik edebilir. Sekonder dismenorede adet dışında da ağrı yaşanabilir ve ağrının yeri daha belirgin olabilir. Bu durum, altta yatan patolojinin ipuçlarını verebilir. Ağrının günlük yaşam aktivitelerini engelleyecek düzeye ulaşması durumunda mutlaka tıbbi değerlendirme yapılmalıdır.

Dismenore nasıl teşhis edilir?

Dismenore tanısı, öncelikle ayrıntılı hasta öyküsü alınarak ve jinekolojik değerlendirme yapılarak konur. Belirtilerin başlangıç yaşı, ağrının şiddeti, süresi, eşlik eden semptomlar ve ağrının adet döngüsüyle olan ilişkisi sorgulanır. Fizik muayene, sekonder dismenoreye neden olabilecek yapısal anormalliklerin değerlendirilmesinde önemlidir. Gerekli görülen durumlarda pelvik ultrasonografi, rahim ve yumurtalık yapılarının incelenmesi amacıyla kullanılır. Endometriozis veya adenomyozis şüphesi varsa ileri görüntüleme yöntemleri, özellikle manyetik rezonans görüntüleme (MR), tanıda yardımcı olabilir. Bazı durumlarda tanısal laparoskopi gerekebilir. Laboratuvar testleri, özellikle enfeksiyon şüphesinde değerlendirmeye dahil edilebilir. Primer dismenore tanısı ise genellikle normal fizik muayene ve görüntüleme sonuçları ile konur.

Sonuç

Dismenore, kadın sağlığını ve yaşam kalitesini etkileyebilen yaygın bir durumdur. Her ne kadar çoğu zaman fizyolojik bir süreç olarak değerlendirilse de, özellikle şiddetli veya giderek artan ağrılar altta yatan patolojik durumların habercisi olabilir. Doğru bir teşhis, etkili ve bireye özel bir tedavi sürecinin temelini oluşturur. Gerek ilaç tedavileri gerekse yaşam tarzı değişiklikleri ile dismenore kontrol altına alınabilir. Bu nedenle adet ağrılarının normalleştirilmesi yerine, gerektiğinde tıbbi yardım alınması sağlık açısından önemli bir yaklaşımdır.