Ciddi Akut Böbrek Yetersizliği

Ciddi Akut Böbrek Yetersizliği Nedir?

Ciddi akut böbrek yetersizliği, böbreklerin kısa sürede fonksiyonlarını kaybetmesiyle karakterize olan, yaşamı tehdit edebilecek düzeyde ciddi seyreden bir klinik tablodur. Normal şartlarda böbrekler, kandaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı süzerek idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırır. Akut böbrek yetersizliği durumunda bu işlev bozulur ve atık maddeler, toksinler ve elektrolitler hızla kanda birikmeye başlar. Hastalık ani gelişir ve genellikle günler içinde belirginleşir. Ciddi olgularda bu durum vücudun sıvı-elektrolit dengesini bozar, asit-baz dengesini etkiler ve diğer organ sistemlerini de sekonder olarak etkileyebilir. Genellikle hastanede yatan hastalarda ortaya çıkar, özellikle yoğun bakım gerektiren durumlarda sık görülür. Akut böbrek yetersizliği tedavi edilmediğinde hayati organ fonksiyonlarını bozabilir ve kalıcı böbrek hasarına neden olabilir.

Ciddi Akut Böbrek Yetersizliği Neden Olur?

Ciddi akut böbrek yetersizliğinin oluşmasında üç ana mekanizma rol oynar: böbreğe giden kan akışında azalma (prerenal nedenler), böbreğin kendisindeki doğrudan doku hasarı (renal nedenler) ve idrarın böbrekten dışarı atılmasındaki engeller (postrenal nedenler). Prerenal nedenler arasında kan basıncında ani düşüş, şiddetli sıvı kaybı, ağır enfeksiyonlar ve kalp yetersizliği gibi durumlar sayılabilir. Renal nedenler ise genellikle böbrek dokusunun iltihaplanması, toksinlere maruz kalma, bazı ilaçların yan etkileri veya otoimmün hastalıklar sonucu gelişir. Postrenal nedenler ise idrar yollarındaki tıkanıklıklardan kaynaklanır; bu durumlar arasında taş, prostat büyümesi ya da mesane tümörleri yer alabilir. Ciddi akut böbrek yetersizliği genellikle altta yatan sistemik bir hastalığın komplikasyonu olarak gelişir. Yoğun bakım hastalarında sepsis, büyük cerrahiler, travmalar ve çoklu organ yetmezliği gibi durumlar risk faktörleri arasında yer alır. Ayrıca bazı kemoterapi ilaçları, kontrast maddeler ve ağrı kesicilerin uzun süreli ve kontrolsüz kullanımı da bu tabloya neden olabilir.

Ciddi Akut Böbrek Yetersizliğinin Belirtileri Nelerdir?

Ciddi akut böbrek yetersizliği, başlangıçta hafif belirtilerle seyredebilir ancak kısa sürede belirgin klinik bulgulara neden olur. En sık görülen belirtilerden biri idrar miktarında azalmadır. Bu durum, böbreklerin yeterince süzme yapamaması nedeniyle gelişir ve bazen tamamen idrar çıkışının durmasıyla sonuçlanabilir. Vücutta sıvı birikimine bağlı olarak bacaklarda, ayaklarda ve göz çevresinde ödem görülebilir. Ayrıca hipertansiyon, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi dolaşım sistemiyle ilişkili belirtiler de ortaya çıkabilir. Kandaki üre ve kreatinin gibi atık maddelerin yükselmesi, halsizlik, bilinç bulanıklığı, mide bulantısı ve kusma gibi sistemik şikâyetleri beraberinde getirebilir. Elektrolit dengesizlikleri, özellikle potasyum yüksekliği, kalp ritmini etkileyerek ciddi aritmilere yol açabilir. Ciddi olgularda bilinç değişikliği, kasılmalar ve çoklu organ yetmezliği gibi hayati bulgular da ortaya çıkabilir. Bu belirtiler hızla ilerleyebileceği için, şüpheli durumlarda erken tanı ve tedavi hayati önem taşır.