Beyin Damar

Beyin damar hastalıkları nedir?

Beyin damar hastalıkları, beyne giden kan damarlarının tıkanması, daralması veya yırtılması sonucu oluşan ve beyin dokusunun oksijen ile beslenmesini bozan ciddi sağlık sorunlarıdır. Bu hastalıklar, tıbbi literatürde “serebrovasküler hastalıklar” olarak adlandırılır ve dünya genelinde kalıcı sakatlık ve ölüm nedenleri arasında üst sıralarda yer alır. En sık görülen beyin damar hastalıkları arasında iskemik inme (damar tıkanıklığına bağlı felç), hemorajik inme (damar yırtılmasına bağlı beyin kanaması), geçici iskemik atak (mini inme) ve beyin damar malformasyonları yer alır. Bu durumlar, genellikle ani başlangıçlıdır ve hızlı tıbbi müdahale gerektirir. Hipertansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, sigara kullanımı ve ileri yaş gibi faktörler beyin damar hastalıklarının gelişme riskini artırır.

Beyin damar hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Beyin damar hastalıklarının belirtileri, etkilenen beyin bölgesine göre değişiklik gösterse de çoğu durumda ani ve belirgin semptomlarla kendini gösterir. En yaygın belirtiler arasında vücudun bir tarafında güçsüzlük veya felç, yüzde asimetri, konuşma bozukluğu veya anlama güçlüğü, ani görme kaybı veya bulanıklık, denge kaybı, şiddetli baş dönmesi, bilinç değişikliği ve ani şiddetli baş ağrısı yer alır. Geçici iskemik ataklarda bu belirtiler genellikle kısa sürede geçse de, bu durum kalıcı bir inmenin habercisi olabilir. Beyin kanamalarında bulantı, kusma, bilinç bulanıklığı ve nöbet gibi bulgular da görülebilir. Bu belirtilerin herhangi biri ortaya çıktığında zaman kaybetmeden tıbbi yardım alınması büyük önem taşır.

Beyin damar hastalıkları nasıl teşhis edilir?

Beyin damar hastalıklarında tanı süreci hızlı ve kapsamlı bir şekilde yürütülmelidir. İlk aşamada hastanın tıbbi öyküsü alınır ve nörolojik muayene yapılır. Ardından, inme veya kanama şüphesini doğrulamak ve altta yatan nedeni belirlemek için görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Bilgisayarlı beyin tomografisi (BT), beyin kanamasını ayırt etmekte ilk kullanılan yöntemdir. Kanama bulunmayan hastalarda manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya difüzyon MR gibi ileri görüntüleme teknikleri beyin dokusundaki hasarı saptamada etkilidir. BT anjiyografi veya MR anjiyografi, beyin damarlarının yapısını değerlendirmek ve tıkanıklık ya da anevrizma gibi damar sorunlarını tespit etmek amacıyla kullanılır.

Gerekli durumlarda ultrasonografi (Doppler USG) ile boyun damarları incelenir ve kan testleri, EKG, kalp ultrasonu (Ekokardiyografi) gibi destekleyici incelemelerle eşlik eden sistemik risk faktörleri araştırılır. Erken ve doğru tanı, tedavi başarısı ve beyin fonksiyonlarının korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Sonuç

Beyin damar hastalıkları, ani gelişen ve yaşamı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarıdır. Belirtilerin hızlı fark edilmesi ve tanının zamanında konulması, kalıcı hasarların önlenmesinde hayati rol oynar. Risk faktörlerinin kontrol altına alınması ve düzenli sağlık kontrolleriyle bu hastalıkların önlenmesi mümkündür.