Aort Anevrizmalarına Stent Uygulaması

Aort Anevrizmasına Stent Nedir?

Aort anevrizmasına stent uygulaması, aort damarında oluşan genişleme veya balonlaşmayı (anevrizma) tedavi etmek amacıyla, damarın iç kısmına yerleştirilen özel bir tüp benzeri yapının (stent-graft) kullanılmasını içeren endovasküler bir tedavi yöntemidir. Bu işlem tıbbi olarak EVAR (EndoVasküler Anevrizma Onarımı) veya TEVAR (Torasik EndoVasküler Anevrizma Onarımı) olarak adlandırılır. EVAR abdominal aort anevrizmaları için, TEVAR ise torasik aort anevrizmaları için kullanılır.

Stent-graft, esnek metal kafes (stent) ile kaplı, özel bir kaplama malzemesine (genellikle sentetik dokulara) sahip bir grefttir. Bu yapı, kasık bölgesinden anjiyografik yöntemle damar içerisine yerleştirilir ve anevrizmanın bulunduğu bölgeyi içeriden destekleyerek, kanın zayıflamış damar duvarıyla temasını keser. Böylece anevrizmanın yırtılma (rüptür) riski azaltılır ve damarın normal yapısı korunur.

Stent uygulaması, geleneksel açık cerrahiden farklı olarak minimal invaziv bir yöntemdir. Bu nedenle özellikle ileri yaşta veya ek hastalığı bulunan yüksek riskli hastalarda öncelikli tercih edilebilir.

Ne Zaman Stent Uygulaması Gerekebilir?

Aort anevrizmaları genellikle belirli bir çapa ulaşıncaya kadar sadece takip edilir. Ancak anevrizmanın büyüklüğü ve büyüme hızı arttığında ya da semptomlar ortaya çıktığında aktif tedavi planlanır. Genel olarak:

• Abdominal aort anevrizmaları için çap >5,5 cm’ye ulaştığında
• Torasik aort anevrizmaları için çap >6,0 cm olduğunda
• Anevrizma hızlı büyüyorsa (6 ayda >0,5 cm artış)
• Anevrizma ağrı, hassasiyet gibi belirtiler veriyorsa
• Yırtılma (rüptür) riski belirginleşmişse

stent uygulaması gündeme gelir.

Ayrıca bazı hastalarda anevrizma küçük olsa da damar yapısı, aile öyküsü ya da eşlik eden hastalıklar nedeniyle erken müdahale düşünülebilir. Stent yerleştirilebilmesi için damar yapısının uygun olması gerekir. Bu nedenle işlem öncesinde detaylı bilgisayarlı tomografi anjiyografi (BT Anjiyo) yapılır ve stent planlaması bu görüntüler üzerinden yapılır.

Aort anevrizması rüptürü, yüksek ölüm oranına sahip acil bir durumdur. Bu nedenle seçilmiş hastalarda zamanında yapılan stent uygulaması, hayat kurtarıcı bir tedavi seçeneğidir.

Stent Sonrası Genel İyileşme Süreci

Aort anevrizmalarına yapılan stent uygulamaları genellikle kasıktan girilerek, genel veya spinal anestezi altında gerçekleştirilir. Açık cerrahiye göre daha kısa sürer ve hastalar genellikle 1–2 gün içinde taburcu edilebilir. İşlem sonrası hastalar birkaç saat gözlem altında tutulur ve işlem yerinde kanama, hematom ya da enfeksiyon riski açısından değerlendirilir.

İyileşme süreci açık ameliyata göre daha konforludur. Ağrı daha azdır, günlük aktivitelere dönüş daha hızlı gerçekleşir. Ancak, stentin uzun dönem etkilerinin izlenebilmesi için düzenli kontroller gerekir. İşlem sonrası ilk yıl içinde 1–3–6. aylarda, ardından yıllık olarak BT anjiyografi ile stentin yerleşimi, açıklığı ve anevrizmanın durumunun değerlendirilmesi önerilir.

Nadiren stent yerinden kayabilir, sızıntı (endoleak) gelişebilir veya damar yapısında değişiklik olabilir. Bu durumlar tekrar girişim gerektirebilir. Bu nedenle hastaların işlem sonrası takiplerini aksatmaması büyük önem taşır.

Stent sonrası hastaların kan basıncı düzenli izlenmeli, sigara kullanımından kaçınılmalı ve gerekirse kolesterol ve tansiyon ilaçlarına devam edilmelidir. Bu önlemler, anevrizmanın diğer bölgelere yayılmasını veya yeniden oluşmasını önlemeye yardımcı olur.

Sonuç

Aort anevrizmalarına stent uygulaması, özellikle seçilmiş hastalarda hayatı tehdit eden damar genişlemelerinin tedavisinde etkili, güvenli ve minimal invaziv bir yaklaşımdır. Açık cerrahiden farklı olarak daha düşük komplikasyon oranı ve daha kısa iyileşme süresi sunar. Ancak işlem sonrası düzenli takip ve yaşam tarzı değişiklikleri, tedavinin uzun dönem başarısı için vazgeçilmezdir. Uygun zamanlamayla yapılan stent uygulaması, anevrizma rüptürü riskini büyük ölçüde azaltır ve hastaların yaşam kalitesini korur.