Alerjiler, astım ve egzama nedir?
Alerjiler, astım ve egzama; bağışıklık sisteminin çevresel faktörlere karşı gösterdiği aşırı duyarlılık tepkisi sonucu ortaya çıkan, birbiriyle ilişkili ve sıklıkla birlikte görülebilen kronik hastalıklardır. Alerji, vücudun polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri, bazı gıdalar veya ilaçlar gibi zararsız maddelere karşı gösterdiği abartılı bağışıklık yanıtıdır. Astım, solunum yollarının iltihaplanmasıyla karakterize, nefes darlığı, öksürük ve hışıltı ataklarıyla seyreden kronik bir akciğer hastalığıdır. Egzama (atopik dermatit) ise ciltte kuruluk, kızarıklık ve kaşıntı ile kendini gösteren, yine bağışıklık sisteminin anormal tepkisi sonucu gelişen inflamatuar bir deri hastalığıdır.
Bu üç durum, özellikle çocukluk çağında birlikte ortaya çıkma eğilimindedir ve "atopik triad" olarak adlandırılan klinik tabloyu oluşturur. Genetik yatkınlık, çevresel alerjenlere maruz kalma ve bağışıklık sisteminin yanıt mekanizmaları bu hastalıkların temelinde yer alır.
Bu rahatsızlıkların belirtileri nelerdir?
Alerjilerin belirtileri maruz kalınan alerjene göre değişiklik gösterebilir. En sık görülen semptomlar arasında burun akıntısı, hapşırık, gözlerde sulanma ve kaşıntı, burun tıkanıklığı, cilt döküntüleri veya sindirim sorunları bulunur. Alerjik reaksiyonlar hafif düzeyde olabileceği gibi bazı bireylerde hayatı tehdit eden anafilaksi gibi ciddi tablolar da gelişebilir.
Astım belirtileri genellikle nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, hışıltılı solunum, inatçı öksürük ve gece kötüleşen semptomlar şeklinde görülür. Astım atakları sırasında hava yollarının daralması nedeniyle solunum ciddi şekilde zorlaşabilir.
Egzama ise ciltte kuruluk, kızarıklık, kabuklanma, kaşıntı ve zamanla gelişebilen cilt kalınlaşması ile karakterizedir. Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde yüz, dirsek içleri, diz arkaları gibi bölgelerde yaygın olarak görülür. Kaşıntı nedeniyle ciltte ikincil enfeksiyonlar da gelişebilir.
Bu hastalıkların semptomları zaman içinde artabilir, dönemsel olarak şiddetlenebilir veya tetikleyici faktörlerle ani olarak kötüleşebilir.
Nasıl teşhis edilir ve birlikte nasıl yönetilir?
Alerjiler, astım ve egzamanın teşhisi, hastanın öyküsünün ayrıntılı olarak alınması ve fizik muayene ile başlar. Tanıyı desteklemek amacıyla çeşitli testler uygulanır. Alerji testleri (cilt prik testi veya kan testleri), vücudun hangi maddelere karşı duyarlı olduğunu belirlemeye yardımcı olur. Astım teşhisinde solunum fonksiyon testleri (spirometri), hava yolu daralmasını değerlendirmek için kullanılır. Egzama tanısı ise genellikle klinik muayene ile konur; gerekirse cilt biyopsisi veya yama testleri yapılabilir.
Bu üç rahatsızlık birlikte görüldüğünde, yönetim planı bütüncül bir yaklaşımla düzenlenmelidir. Alerjenlerden kaçınma, çevresel kontrol, ilaç tedavileri (antihistaminikler, inhaler bronkodilatörler, kortikosteroidler, nemlendiriciler) ve düzenli izlem, tedavinin temel bileşenleridir. Gerekli durumlarda immünoterapi (alerji aşısı) veya biyolojik ajanlar gibi ileri tedavi seçenekleri de değerlendirilebilir. Multidisipliner bir yaklaşım, hem semptom kontrolünü sağlar hem de yaşam kalitesini artırır.
Sonuç
Alerjiler, astım ve egzama; bağışıklık sisteminin ortak bir temel üzerinde geliştirdiği kronik hastalıklardır ve çoğu zaman birlikte seyreder. Doğru tanı, düzenli takip ve bireye özel planlanan bütüncül tedavi yaklaşımlarıyla bu rahatsızlıklar etkin biçimde kontrol altına alınabilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu sayfada, tedavi edici sağlık hizmetiyle ilgili bilgiler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için lütfen doktorunuza danışın.