Adrenal Bez Cerrahisi

Adrenal bez cerrahisi nedir?

Adrenal bez cerrahisi, böbrek üstü bezlerinde bulunan kitlelerin veya hormon üreten tümörlerin çıkarılması amacıyla uygulanan cerrahi işlemdir. Adrenal bezler, kortizol, aldosteron, adrenalin, noradrenalin ve androjen gibi hayati hormonları salgılayan endokrin organlardır. Bu bezlerde gelişen bazı iyi huylu ya da nadiren kötü huylu oluşumlar, hormonal dengesizliklere ya da mekanik sorunlara yol açabilir. Adrenal bez cerrahisi, bu gibi durumların kontrol altına alınmasında kalıcı ve etkili bir tedavi yöntemidir. Operasyon, genellikle tek taraflı adrenal bezin alınmasını (adrenalektomi) içerir. Gelişen cerrahi teknikler sayesinde bu işlem sıklıkla minimal invaziv (kapalı) yöntemlerle gerçekleştirilmektedir.

Hangi durumlarda adrenal bez cerrahisi uygulanır?

Adrenal bez cerrahisi; bezde saptanan kitlelerin fonksiyonel (hormon üreten) olması, malignite şüphesi taşıması ya da büyüklüğünün belirli sınırları aşması durumunda gündeme gelir. En yaygın cerrahi endikasyonlar arasında feokromositoma (adrenalin ve noradrenalin salgılayan tümör), aldosteronoma (aşırı aldosteron üreten tümör) ve kortizol üreten adenomlar (Cushing sendromuna neden olan tümörler) yer alır. Ayrıca 4 cm'den büyük ve görüntüleme yöntemlerinde şüpheli özellik gösteren inaktif kitlelerde de cerrahi önerilebilir. Nadir de olsa adrenal kanserlerde, kitle çevre dokulara yayılmadan çıkarılmalıdır. Bilateral hastalık durumlarında ise kısmi çıkarım ya da her iki bezin alınması planlanabilir, ancak bu durumlarda hastanın yaşam boyu hormon replasman tedavisi alması gerekebilir.

Adrenal bez cerrahisi nasıl gerçekleştirilir?

Adrenal bez cerrahisi, genellikle laparoskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilir. Bu teknikte karın duvarına açılan küçük kesilerden kamera ve özel cerrahi aletler yerleştirilir. Laparoskopik adrenalektomi, daha az ağrı, kısa hastanede kalış süresi ve hızlı iyileşme gibi avantajlar sunar. Gerekli durumlarda veya malignite şüphesi varsa açık cerrahi tercih edilebilir. Yeni geliştirilen bazı olgularda ise robotik cerrahi veya arka yoldan retroperitoneal yaklaşım uygulanabilir. Cerrahi sırasında hedef, adrenal bezin tamamını veya gerektiğinde sadece tümörlü kısmını çıkarmaktır. Kanama riski düşük olmakla birlikte, adrenal bezin çevresindeki damar yapıları nedeniyle dikkatli diseksiyon gerekir. Feokromositoma gibi hormon aktif tümörlerde ameliyat öncesi uygun medikal hazırlık yapılması, operasyonun güvenliği açısından büyük önem taşır.

Adrenal bez cerrahisinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Adrenal bez cerrahisi öncesinde hastanın detaylı şekilde değerlendirilmesi gereklidir. Hormon üreten tümörlerde, özellikle feokromositoma varlığında, ameliyat öncesi kan basıncı kontrolü ve alfa-bloker tedavisi ile hemodinamik stabilite sağlanmalıdır. Kortizol üreten tümörlerde ise ameliyat sonrası gelişebilecek adrenal kriz riskine karşı kortikosteroid desteği planlanır. Cerrahi sırasında adrenal bezin çevresindeki önemli damar yapıları ve diğer retroperitoneal organlarla olan ilişkisi dikkatle korunmalıdır. Bilateral adrenalektomi yapılacaksa, hastanın yaşam boyu kortikosteroid ve mineralokortikoid replasman tedavisi alması gerekeceği hasta ile önceden paylaşılmalıdır. Ayrıca cerrahi sonrası komplikasyonların erken fark edilmesi ve izlenmesi açısından yakın takip büyük önem taşır.

Sonuç

Adrenal bez cerrahisi, hormon üretimi bozulmuş veya yapısal olarak risk oluşturan adrenal lezyonların yönetiminde etkili ve kalıcı bir tedavi seçeneğidir. Laparoskopik tekniklerin yaygınlaşmasıyla bu operasyon daha güvenli, konforlu ve kısa iyileşme süreciyle gerçekleştirilebilir hale gelmiştir. Cerrahinin başarılı olması, doğru hasta seçimi, preoperatif hazırlık ve deneyimli bir ekip tarafından yapılmasına bağlıdır. Adrenal hastalıkların kalıcı çözümü için, cerrahi yaklaşım multidisipliner bir planlamayla ele alınmalı ve hasta ameliyat sonrası süreçte düzenli olarak izlenmelidir.